Ali Ekber ŞEN
Selami AYDIN
3 baro, İçişleri Bakanlığı’nın genelgesini yargıya taşıdı
Mersin Barosu tarafından kamuoyunda reaksiyon çeken Emniyet Genel Müdürlüğü’nün, toplumsal olaylarda polisin müdahalesinde ses ve imaj kaydı alınmasına yönelik genelgenin iptali ve yürütmenin durdurulması için dava açtı.
Mersin Baro Lideri Alım Yeşilboğaz, Mersin Nöbetçi Yönetim Mahkemesi’ne verdiği 9 sayfalık dava dilekçesinde, münasebetleri sıraladı, genelgenin açıkça hukuka muhalif olduğunu, telafisi imkansız ziyanların oluşmaması için yürütmeyi durdurma kararının verilmesi gerektiğine vurgu yaptı.
Alım Yeşilboğaz, iptalini talep ettikleri genelgeye nazaran genelgenin uygulanması durumunda telafisi imkansız ziyanlar meydana gelebileceğine dikkat çekerek “Zira genelgenin yayımlanmasından çabucak 4 gün sonra, 1 Mayıs şovları nedeniyle polisin uyguladığı orantısız güç makûs muamele yasağının ihlali niteliğindedir. Basına düşen manzaralar durumun ciddiyetini ortaya koymaktadır. Yürütmeyi durdurma kararı verilebilmesi için yasanın aradığı her iki koşul da dava konusu olayda mevcuttur” sözüne yer verdi.
“NORMLAR HİYERARŞİSİNE AYKIRI…”
Genelgenin hukuka ters olduğuna dair sebeplerin sıralandığı dava dilekçesinde şu tabirlere yer verildi:
* Genelge, normlar hiyerarşisine ters olup ögeleri açısından sakattır. Hasebiyle normlar hiyerarşisi sıralamasında; yayımlanan bir genelgenin Anayasa, taraf olunan milletlerarası kontratlar, yasalar, yönetmelikler ve tüzüklerden sonra geldiği ve bunların hepsine uygun olması gerektiği açıktır.
* Kolluk kuvvetlerinin temel hak ve özgürlükleri ihlal etmelerine imkan tanıyacak bir genelge salt bu sebeple dahi yok kararında kabul edilmelidir. Anayasa’da belirtilen istisnai haller dışında yönetimin asli düzenleme yetkisi yoktur. Yönetim fakat kanunlarla belirlenen genel çerçeve içinde kalarak düzenlemeler yapabilir.
“SUÇ İŞLENMESİ DİĞER DELİLLE İSPATLANAMAZ”
Dava dilekçesinde kolluk kuvvetinin, vazifesini yaptığı sırada, hata işlemesinin diğer türlü bir delille ispatlanamayacak olması ve sokakta ya da mesken baskını sırasında yaşanacak temel bir hakkın ihlalinin ani gelişmesi karşısında yetkili makamlara başvurma imkanının da olmayacağının açık olduğu vurgulandı.
Ayrıyeten, yasaklamanın AİHS unsur 6’da düzenlenen adil yargılanma hakkının, Anayasa’da husus 36’da düzenlenen hak arama hürriyetinin, mağdur ve müştekiler için ayrıyeten AİHS unsur 13′ te düzenlenen tesirli müracaat hakkının ihlalinin kanıtlanmasını da engellediğine vurgu yapılarak, burada da genelgenin maksat bakımından da sakat olduğu sonucuna ulaşıldığının altı çizildi.
“GENELGE İNSAN HAKLARINA AYKIRIDIR”
Ses ve Manzara Kaydı Alınması bahisli genelgenin insan haklarına ters olduğu belirtilen dava dilekçesinde şu görüşler lisana getirildi:
* Anayasada ve AİHS’te garanti altına alınan barışçıl toplantı ve şov yapma özgürlüğüne yönelik kolluk güçlerinin ölçüsüz ve orantısız olacak formda keyfi müdahalesinin önünü açmakta bunun yanı sıra azap ve berbat muamele yasağının ihlal edilmesine sebep olacak tartıdadır.
“BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ İHLALİNE SEBEBİYET VERECEKTİR”
Dava dilekçesinde genelgenin basın özgürlüğü ihlallerine neden olacağını vurgulanarak bu hususta şu münasebetlere yer verildi:
* Genelgede ayrıyeten gazeteciler tarafından bir istisna da belirlenmediğinden, haber takibi yapan gazetecilerinin engellenmesine sebep olunarak hem söz hem de basın özgürlüğü ihlaline sebebiyet verecektir.
* Kolluk kuvvetlerinin mümkün hataların üstünün örtülmesine ve görünmez kılınmasına yol açacak bu düzenlemenin iptali hukuk devleti prensibinin bir gereğidir. Basın hürdür, sansür edilemez. Anayasa’nın “Basın hürriyeti” başlıklı 28’inci hususu bu formda başlamaktadır.
* Dava konusu idari süreç, Basın ve Haberleşme hak ve hürriyetini de gözetmemiş ve buna ait istisna tanım ya da düzenlemesi ihtiva etmemiştir. Gerçekten genelgenin açıklanmasıyla birlikte kolluk güçlerinin, muhabirler elindeki cep telefonlarını alarak imaj almalarını engelledikleri ve destek olarak dava konusu genelgeyi gösterdikleri, 01.05.2021 tarihinde Ankara Kızılay’daki 1 Mayıs şovlarını haberleştirmek isteyen muhabirlerin yaşadığı olaydır.
DENİZLİ BAROSU DA DAVA AÇTI
Denizli Barosu, Danıştay’a gönderdiği dava dilekçesinde genelgenin Anayasal ve yasal desteği olmadığına vurgu yapıldı. Denizli Barosu’ndan yapılan açıklamada; “T.C. İçişleri Bakanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü aleyhinde, öncelikle yürütmenin durdurulması, yapılacak olan yargılama sonunda da iptal edilmesine karar verilmesi istemiyle Danıştay’da dava açılmıştır” denildi.
“FAŞİZMİN AYAK SESLERİ”
Denizli Barosu Lideri Müjdat İlhan SÖZCÜ’ye yaptığı açıklamada; “Bu genelge faşizmin ayak sesleridir. Büsbütün yürürlükteki kanunlarımıza, en üst yargı mercii olan Anayasa Mahkemesi kararlarına, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne ve uluslar ortası başka mukavelelere terstir. En kolayından basının yanlışsız haber alma ve bunu yayma hakkını elinden alıyorlar. Şiddete maruz kalan kişinin kendi ismine şiddet gördüğünü ve orantısız güce maruz kaldığını ispat edebileceği tek argümanı olan imaj kaydını engelleyerek cürmü kaynağında örtbas ediyorlar” tabirlerini kullandı.
“KANUNSUZ EMİR”
Dava dilekçesinde genelgenin ‘Kanunsuz Buyruk’ niteliğinde olduğu belirtilerek polis tarafından uygulanmasının yasal mevzuata ters olduğu kaydedildi.
Kabahat teşkil eden buyruğun hiçbir halde yerine getirilemeyeceği hatırlatılarak, “konusu genelgenin uygulanması yetki aşımı yoluyla yasal mevzuata karşıt olarak alınmış bir kararın uygulanması niteliğindedir ve kanunsuz buyruk niteliği taşımaktadır. Ayrıyeten genelge ile kolluk mensuplarından istenen davranış biçimi bir suça beden verdiği için bu buyruğun yazılı olarak iletilmiş olmasına dayanarak harekette bulunanlar cezai sorumluluktan kurtulamayacaktır” tabirlerine yer verildi.
“YÜRÜTME DURDURULSUN”
Dava dilekçesinde ayrıyeten yürütmeyi durdurma kararının acilen tesis edilmesi gerektiği belirtilerek; “Tüm bu nedenlerle davalı yönetimin keyfi, açıkça hukuka ters, vatandaşların mağduriyetine ve hukukun temel unsurları ile insan haklarının ihlaline sebebiyet verecek nitelikteki idari sürecinin iptalini, yönetimin uygulayacağı süreçler sebebiyle doğabilecek ziyanların önlenmesi açısından yanıt müddetinin kısaltılmasını ve yürütmenin durdurulmasını talep etme mecburiliği doğmuştur” denildi.
ANTALYA BAROSU, DANIŞTAY’DA DAVA AÇTI
Öte yandan Antalya Barosu da Emniyet Genel Müdürlüğü’nün “Ses ve imaj alınması” bahisli Genelgesiyle ilgili olarak, öncelikle yürütmenin durdurulması, yapılacak olan yargılama sonunda da iptal edilmesine karar verilmesi istemiyle Danıştay’da dava açtı.
Sözcü
