• Paylaş
• Tweetle
• Paylaş
• Gönder
• Gönder

Sibel GÜLERSÖYLER

Cihan DEMİRDAŞ

Ülkemizde kolon kesilme uygulaması, bilhassa de altında dükkanların bulunduğu binalarda, sıkça karşımıza çıkıyor. Lakin kelam konusu hareketin ölümcül sonuçları mevcut. Kolonu kesilmiş binayı zelzelede neler bekler? Oturduğumuz meskenin kolonlarının kesilip kesilmediğini anlayabilir miyiz? Kolon kesmenin cezası var mı?

Bu çok hayati soruların cevapları için TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Lideri Nusret Suna, Avukat Rezan Epözdemir, Diyarbakır İnşaat Mühendisleri Odası Şube Lider Murat Demir ve İnşaat Mühendisleri Odası Elazığ Vilayet Temsilcisi Hıdır Kaya’nın görüşlerine başvurduk.

1) Kolonu kesilmiş binayı zelzelede neler bekler, yarattığı risk ne kadardır? 

TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Lideri Nusret Suna: Kolonu kestiğinizde taşıyıcı sistemini zati hırpalıyorsunuz, o binanın hesap olarak tartısı taşımaması gerekir fakat tekrar de istikrarda kalabilir. Ancak yatay yük yani zelzele geldiğinde hasar alır. Birtakım binalar olduğu üzere çöker ya da ağır derecede hasar alır. Kolonu kesilen binanın ya yıkılması ya da güçlendirilmesi gerekir.

Diyarbakır İnşaat Mühendisleri Odası Şube Lider Murat Demir: Kolonsuz bir binayı zelzelede yıkım bekler, yarattığı risk ölümcüldür, kolonu kesilmiş bir binanın sarsıntı olmasa da yıkılma tehlikesi vardır.

İnşaat Mühendisleri Odası Elazığ Vilayet Temsilcisi Hıdır Kaya: Binalar yapıldığı vakit kaç tane kolon var kaç tane kiriş var bunların hepsinin sayıları belirlidir. Zira binalar kolon ve kiriş sayılarına nazaran yapılıyor. Binanın bir kolonunu kestiğiniz vakit bina ayakta durma süreci de yıldan yıla zayıflar ve şiddetli bir sarsıntıda de yıkılması kaçınılmazdır. Cinayetten farkı yoktur. Tahminen 6 yahut 6 buçuk üzerindeki sarsıntılar bu çeşit binaları yıkabilir.

2) Oturduğumuz konutun kolonlarının kesilip kesilmediğini anlayabilir miyiz? Sıradan bir vatandaş ne yapabilir?

Nusret Suna: Kolon kesitlerini genelde bina giriş katlarında görüyoruz. Sıradan bir vatandaşın anlaması sıkıntı lakin alt katında atölye, dükkan varsa şüphelenebilir. Binanın projesi ile son halini karşılaştırmak gerekir bunu da mühendisler daha çabuk anlar.

Murat Demir: Oturduğunuz meskenin kolonlarının kesilip kesilmediği, gözlemsel olarak yapılan teknik bir incelemede anlaşılır, vatandaşın kendi yapacağı tespit aldatıcı olabilir.

Hıdır Kaya: Kolonların aslında yerleri aşikardır lakin kesilen kolonların yerlerini sıvamışlarsa anlayamayabilir vatandaşlar fakat kolon kısımları çoklukla dükkanları genişletmek için yapılıyor.

3) Binaların kolonları nizamlı olarak denetleniyor mu?

Nusret Suna: Türkiye’de bitmiş bir binanın denetlenmesi formunda bir mevzuat şimdi yok. Bu yüzden kontrol de yok. Kamuoyunda binaların da araçlar üzere 3-5 yılda bir muayene edilmesi konuşuluyor fakat net bir adım atılmış değil.

Murat Demir: Binanın kolonlarının tertipli olarak denetlenmesi mümkün değildir, vatandaş bu türlü bir şeyden şüpheleniyorsa Etraf ve Şehircilik vilayet müdürlüğüne başvurmalıdır.

Yapılan en büyük yanılgı şu oldu; teknik beşerler işin içine dahil edilmeden yalnızca vatandaşın kendi beyanı ile yapısı sağlam kabul edilip bütün sorumluluk vatandaşa yüklendi. İnşaat mühendisleri, imar affı sürecine hiçbir formda dahil edilmedi.

4) Kolon kesen işletmelere karşı yaptırımlar neler?

Av. Rezan Epözdemir: Kolonların kesilmesi bizatihi vefat sebebi olmasa bile, kolonların kesilmesi sonucunda meydana gelen sarsıntı ve doğal afet, ölümlerin vuku bulmasına sebebiyet vermiş ve kolonları kesen failler ya da binayı yapanlar, üretiminden sorumlu şahıslar tedbirsizlik ve dikkatsizlikle birden fazla kişinin vefatına sebebiyet vermiş durumdalar. Buradaki vefat de sonuç bakımından öngörülen bir sonuçtur. Kolonları keserken insanları öldürme niyeti yok tahminen ancak mümkün bir afette binanın çöküp ölümlerin olabileceği öngörülüyor. Münasebetiyle şuurlu taksirle birden fazla kişinin vefatına sebebiyet verme hatası oluşur ve mahpus cezası kelam konusu olur.

Bireyler, Türk Ceza Kanunu 85’inci hususuna nazaran taksirle mevte sebebiyet vermekten cezalandırılır. Bir kişinin mevti 2 yıldan 6 yıla kadar mahpus, birden fazla kişi hayatı kaybetmişse 2 yıldan 15 yıla kadar mahpus kelam konusu oluyor. Şayet, burada sonuç öngörülebilir bir sonuç ise yani kolonların kesilmesinde mümkün bir doğal afette binanın çökebileceği ve insanların vefatı sonucu öngörülebilirse bu hareketle, bu artık TCK 22. Unsur 3. Fıkrasına nazaran, şuurlu taksir hali olmuştur. Bu durumda da ceza, yarı oranına kadar arttırılabilir. Bu da 3 yıldan 22,5 yıla kadar mahpus cezası manasına gelir.

Nusret Suna: Bu cinayete teşebbüs etmektir ve bir cürümdür. Bir binanın taşıyıcı sistemini kesemezsiniz. Bu noktada koca bir mega kentin de tek tek denetlenmesi imkansız. Bina sakinlerine bu noktada vazifeler düşüyor. Bir tadilat varsa gidip ne olduğunu sorabilirler ve bu noktada hassaslık gösterebilirler.

Hıdır Kaya: Kolon kesen işletmelere karşı maddelerimizde bir cezası yok diye biliyorum lakin bina yıkılması sonrasında o binayla ilgili gerekli incelemeler yapıldığında kaçak ya da eksiklikler olduğunda yapan şahıslar hakkında çeşitli yaptırımlar uygulanıyor. Binalarda yapı kontrolleri hala çok az yapılıyor. Bilhassa kontrol ve personellik konusunda çok büyük sorunlar olduğunu düşünüyorum. Geçtiğimiz yıl bir imar affı çıktı, kaçak olan 10 milyon yapıya imar affı verildi. Mühendislik hizmeti almayan binalara imar ve ruhsat verildi ancak kimse bu binalar sağlam mı değil mi bilmiyor.

5) İstanbul’da kolonu kesik bina sayısının kaç tane olduğu varsayım ediliyor?

Nusret Suna: 1 milyon 125 bine yakın binanın olduğu bir kentte kesik kolonu olan bina sayısını varsayım etmek güç. Bunun için İstanbul zelzeleye hazırlanırken yapı stoğunun envanteri çıkarılmalı ve taranmalı. Kolonu kesik binaların da hemen mühürlenmesi gerekir.

Sözcü