Balıkesir’de 29 Ağustos günü arka arda 3.7, 3.4 ve 3.4 büyüklüğünde meydana gelen üç sarsıntı büyük paniğe yol açtı. Dokuz Eylül Üniversitesi Sarsıntı Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü ve Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Hasan Sözbilir, sarsıntıların iki farklı fay üzerinde meydana geldiğini belirterek, “7.2 büyüklüğüne kadar sarsıntı üretme potansiyeline sahip faylar var” dedi.
TEKRARLAMA ARALIĞI BİN YIL
Edremit fayı üzerindeki gerilim birikiminin 76 yıldır devam ettiğine, Balıkesir fayı Gökçeyazı segmentinin 2000 yıldır yıkıcı zelzele üretmediğini belirten Prof. Sözbilir, şunları söyledi:
* Bölgede birbirinden bağımsız 24 tane fay modülü bulunuyor. Bu faylarda 2012 yılında hendek çalışmaları yapıldı ve tarihi periyotta hangi sarsıntılardan sorumlu oldukları ortaya çıktı. Gökçeyazı’da yaklaşık 2 bin yıldır kırılma olmadı ama fayın sarsıntı tekrarlama aralığı bin yıl. Hasebiyle bu cins faylara sismik boşluk diyoruz.
Dokuz Eylül Üniversitesi Sarsıntı Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü ve Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Hasan Sözbilir (FOTO: DHA)
KIRILMA VAKTI GELENLER VAR
* 2012’de başlatılan çalışma kapsamında 2023’e kadar 485 adet fayın kesilerek geçmişinin ve sarsıntı tekrarlama döneminin ortaya çıkarılması hedefleniyor. Balıkesir’in vilayet afet risk azaltma planı ve kentsel dönüşüm çalışmalarında Gökçeyazı segmentine nazaran zelzele senaryosu hazırlanması ve fay üzerinde kalan bina yapı stoğunun çıkartılması, iyileştirme çalışmalarının yapılması gerekiyor.
* Arka arda yaşanan küçük ölçekli sarsıntılar öncü bir zelzelenin habercisi olabileceği üzere eski bir sarsıntının artçısı da olabilir. Kimi fayların kırılma vakti geçmiş, kimilerinin da yakınlaşmış. Fay kanunuyla ilgili çalışmaların bir an evvel tamamlanması gerekir. Bu da fayların üzerinde hendek açılması aslına bağlı olarak değişecek. Hendek çalışması tamamlanmadığı sürece bu yasa uygulamaya geçemez.
BİNALAR FAY BÖLGESİNDEN UZAKLAŞTIRILMALI
* Zelzele olduğunda fay üzerindeki binaların ziyan görme mümkünlüğü yüksek. Biz bu yapıları evvelden belirleyip, tehlikeli fay bölgesinden uzaklaştırırsak ya da inançlı hale getirirsek sarsıntıdan göreceğimiz ziyan azaltılmış olur. Bundan sonra fay yasası kapsamında kentin nasıl büyüyeceği de belirlenecek. Biz takım olarak teknik kıstasları çıkaracağız.
* Fayların geçmişini bilmediğiniz sürece sarsıntı master planını sağlıklı bir halde yerine getirmemiz olanaksız. Balıkesir etrafında Gökçeada Ovacık segmentini incelediğimizde 125 metrelik bir zon boyunca bir yapılaşma kısıtlaması geliyor. Yapılaşma yasağı nedeniyle birtakım binalara müsaade verilecek kimilerine verilmeyecek.
FAY YASASI 2021’DE YÜRÜRLÜĞE GİRMİŞ OLUR
* Hastane, okul üzere binaların fayın üzerinde olması engellenecek. Çalışmalar İçişleri Bakanlığı, AFAD ve üniversiteler bünyesinde yürütülüyor. Yaklaşık 2-3 ay içinde yasanın teknik kısmını bitireceğiz. Daha sonra meclis kademesi başlayacak. 2021’in başında büyük olasılıkla fay yasası yürürlüğe girmiş olur. (DHA)
Sözcü
