Havuz ve deniz döneminin açık olduğu yaz aylarında sıcak havanın da tesirleriyle ishal ve kusmaya bağlı rahatsızlıklar daha sık görülüyor. Bilhassa yaz mevsiminde artış gösteren ishalin, çocukların en sık karşılaştığı sıhhat meselelerinden biri olduğunu lisana getiren Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Zeynel Abidin Taşbaş, besinler aracılığıyla geçen enfeksiyonların ekseriyetle gastroenterit olarak bilindiğini, ishal ve kusma şikayetlerine yol açtığını, bu nedenle yazın başka mevsimlere oranla ishal meselelerinin daha sık görüldüğünü kaydetti.
“İSHAL VE KUSMANIN ŞİDDETİNİ GÖZLEMLEYİN”
3 aydan büyük bebekler için bir günde 3-5 kezden daha fazla, sulu ve miktarca daha bol dışkılamanın ishal olarak tanımlandığını aktaran Zeynel Abidin Taşbaş, “3 aydan küçük bebekler için ise; günde 10-12’den fazla, miktarca bol, bezden taşacak üzere sulu kaka, ishal olarak tanımlanır. Bez kullanan bebeklerde, bez kakanın suyunu çekebilmektedir. Bu nedenle aileler kakanın ne kadar sulu olduğunu öngöremeyebilir. Bu türlü bir durumda çocuk her zamankinden daha sık, peş peşe kaka yapıyorsa, bezi her zamankine nazaran daha ağır ise bu ishal olarak kabul edilebilir. Kakada kan ve sümük olması, çocuğun ateşli olması, kusmanın eşlik etmesi durumun aciliyetinin göstergesidir.” dedi.
Yaz aylarında ortaya çıkan bakteriyel enfeksiyonların genelde ateş, kusma, mide bulantısı ve karın ağrısı şikayetleriyle ortaya çıktığını tabir eden Taşbaş, “Vücuttaki ateş bazen 39 derecenin de üzerine çıkabilir. Bu devirde çocuklar için asıl tehlikeli olan ishal ve kusmadır. İshal ile birlikte kusma bedende önemli oranda sıvı kaybına yol açmaktadır. Bu nedenle ailelerin, çocuklarındaki ishal ve kusmanın şiddetine dikkat etmesi çok kıymetlidir. İshalin çocuklarda önemli sıkıntılara neden olması ani su ve tuz kaybına bağlıdır. Çocukların bünyesi, su kaybını yetişkinlere nazaran daha az tolere edebilir ve suya karşı yetişkinlere nazaran daha hassastırlar. Bu nedenle çocuklar su kaybından yetişkinlere oranla çok daha fazla etkilenmekte ve susuzluğun karşılanmadığı durumlarda önemli sıhhat meselelerine neden olabilmektedir.” formunda konuştu.
“ANNE SÜTÜ İSHALDEN KORUYOR”
Sıcak havalarda besinlerin daha çabuk bozulması, mikropların daha kolay üreyebilmesi, terleme ile birlikte bedenden ani tuz kaybı yaşanmasının yazın ishal hadiselerinde artışa neden olduğunu kaydeden Taşbaş, “Bu nedenlere, hijyen şartlarının yetersizliği, atık suların içme yahut paklık sularına karışması da eklenince durum daha da ciddileşebilmektedir. Uzun mühlet bekletilmiş besinler, uygun halde hazırlanmamış konserveler, iyi pişirilmemiş besinler, kaynağı aşikâr olmayan içme suları içerisinde mikropları barındırarak ishale neden olabilir. Bunların dışında bilhassa çocuklarda; barsak enfeksiyonları (virüsler, bakteriler, parazitler ve öbür mikroplar), besin zehirlenmesi, diş çıkarma, birtakım besinlere karşı hassasiyet (alerji), gereğinden fazla meyve ve meyve suyu (özellikle elma ve üzüm) tüketimi ve başka ishal yapan besinler, antibiyotik tedavisi, üst/alt teneffüs yolu enfeksiyonları, doğuştan metabolik hastalıklar da ishale yol açmaktadır. Küçük çocuklarda ishal bilhassa kusma varlığında büyük su kayıplarına yol açar, kâfi su verilmediği takdirde öldürücü olabilir. Bu yüzden kusması olan çocuklara bol bol su içirilmesi gerekir. Ayrıyeten ek olarak yağsız çorba, pirinç suyu ve seyreltilmiş sütle hazırlanmış muhallebi, ayran, elma suyu üzere sıvılar susuzluğu önlemek, birebir vakitte kalori muhtaçlığını karşılamak için verilebilir. Mümkün olduğunca bebeklere anne sütü verilmelidir. Anne sütü ishalden koruyan değerli bir besin kaynağıdır. Hasta olduğu vakit anne sütü alan bebekler daha çabuk düzgünleşir. Altı aylıktan küçük ve şimdi ek besine başlanmamış bebeklerde emzirme sıklaştırılır. Bebek aldığı takdirde aralıklı kaynatılmış ılık su verilebilir.” tabirlerini kullandı.
“İLAÇLA İSHAL KESİLMEMELİ”
Çok iyi paklık yapmanın, dışkıdan iyi arınmanın, elleri akan suyun altında sabunla en az 2 dakika yıkamanın rota virüsünü önlemek için kıymetli olduğunu hatırlatan Taşbaş, “İshal kesici ilaçlar ile ishalin durdurulmaması gerekmektedir. Zira bedendeki toksin ve zehir bağırsaklar vasıtasıyla dışarı atılır. Şayet ilaçlar ile ishal durdurulursa bakteri, toksin bedende olağandan daha fazla kalır ve kana karışıp bedene ziyan verebilir. İshalin diyeti yoktur. İshal olan çocuğun canı ne istiyorsa o verilmelidir. Zati iştahsız olacağı için yağlı ve şekerli besinlerin verilmemesi gerekir. Genel olarak halk ortasında bilinen patates püresi, yoğurt, peynir, pirinç lapası gerçek besinlerdir fakat bunların yanında bedeninin gereksinimi olan enerjiyi alabilmesi için istediği besinler de verilmelidir. Birtakım anneler ağızdan su verilmesinin sakıncalı olduğuna inanıp çocuklara su içirmezler. Halbuki, içebildiği kadar; az az, sık sık su verilmesi su kaybının önlenmesi açısından kıymetlidir. Gazlı ve şekerli içeceklerin ishale yararlı olduğuna inanılır. Bu niyet büsbütün yanlıştır. Şeker oranı yüksek içecekler bağırsaklardan su kaybını artırmaktadır. Bedeninin gereksiniminden fazla su vermek de çocuğun sıhhatine ziyan verebilir. Çok su verilmesi çocuğun midesinin bulanmasına ve kusmasına neden olabilir. Kusma ile mideden su ve tuz kaybı yaşanabilir.” dedi.
Rota virüs aşısına da değinen Taşbaş, “Rota virüsü oda sıcaklığında yaşayabilen en bulaşıcı mikroplardan biridir. Tüm ishallerin yüzde 60’ı rota virüsünden kaynaklanmaktadır. Birinci 2 yaşa, hastaneye yatmayı gerektirecek kadar ağır ishallerin yüzde 80’i de rota virüsü kaynaklıdır. Rota virüs aşısı ishal nedeniyle hastaneye yatmaları önlemede kıymetli bir korunma halidir.” diye konuştu.
Ensonhaber
