5 yaşındaki çocukların % 5-10’u, 10 yaşındaki çocukların ise % 3-5’inde görülen alt ıslatma yani tıp lisanında enürezis toplumsal ve tıbbi bir sorun olarak kabul ediliyor.
ALT ISLATMA (ENÜREZİS) NEDİR?
Çocuğun olağan gelişim içinde idrarını gece ve gündüz denetim edeceği biyolojik olgunluğa erişmesi gereken 5 yaşından sonra tekrarlayıcı olarak istem dışı alt ıslatmasına enürezis denir. Daha çok geceleri görülür. Çocuk, 5 yaşından sonra üç ay içerisinde haftada iki kere altını ıslatıyorsa bu durum alt ıslatma sorunu olarak kabul edilir.
İki tip altını ıslatma vardır: Birincil altını ıslatmada çocuk, altını ıslatma davranışı bir sorun olarak görülene kadar altını ıslatma davranışını sürdürür. İkincil altını ıslatmada ise, çocuk, en az bir yıldan fazla kuru kaldıktan sonra tekrar altını ıslatmaya başlar.
FOTO: SHUTTERSTOCK / Alt ıslatma sorunlarında hastalığın nedeni genel olarak genetiktir.
ALT ISLATMANIN NEDENLERİ
Alt ıslatma davranışı 3 farklı nedenden ötürü ortaya çıkmaktadır. Bunlar:
– Genetik nedenler
Altını ıslatanla çocukların % 70’inin anne yahut babasının da çocukluk yıllarında altını ıslattığı tespit edilmiştir. Hem anne hem baba çocukluklarında bu bozukluğu yaşamışlarsa bu oran % 77’ye çıkmaktadır. İkiz çocuklar üzerinde yapılan araştırmalar da genetik faktörlerin bu bozukluğun ortaya çıkmasında güçlü bir neden olduğunu göstermektedir.
– Fizyolojik nedenler
Çocuğun gelişimine bağlı olarak ilgili organlarda ortaya çıkan niteliksel ve fonksiyonel problemlerdir. Çocuğun derin uyku nedeni ile mesanenin taşmasına ait uyanma sinyallerini alamaması, mesanenin kapasitesinin ortalamanın altında olması ve böbrekten su atılmasını azaltan hormonun gereğince salgılanmaması, kabızlık sonucu mesanenin zorlanması altını ıslatmaya neden olan esas fizyolojik nedenlerdir. Bedene çok sıvı girişi bu nedenlere bağlı olarak alt ıslatmayı kolaylaştırır.
– Ruhsal Nedenler
– İkincil altını ıslatma davranışı çoklukla ruhsal faktörlere bağlı olarak ortaya çıkar. Aile nizamındaki ve okuldaki boşanma, yeni kardeş, ebeveyn kaybı, öğretmen değişikliği üzere değişimler çocuğu derinden tesirler. Çocuk yeni duruma uymakta zorlanır. Bu zorlanma ile altını ıslatma davranışı gösterebilir. Ayrıyeten, çocuğa uygulanan baskı, sevgi yoksunluğu ve tuvalet alışkanlığı kazandırmadaki aksilikler da bu bozukluğun nedenleri ortasında gösterilebilir.
ALT ISLATMADA TEDAVİ NASIL OLUR?
Altını ıslatma, ekseriyetle tedavi sonucunda giderilebilen bir sorundur. Küçük çocuklarda tedavi sırasında strateji olarak öncelikle çocuğun cüretini kıracak hareketlerden kaçınılması gerekir. Çocuğu cezalandırma, onunla alay etme üzere davranışlar ve aile içi çatışma tedaviyi güçleştirir. Yatmadan evvel sıvı alımında kısıtlanması ve çocuk yattıktan 2-3 saat sonra çocuğun tuvalete çıkarılması çocuğun geceyi kuru geçirmesine yardımcı olabilir. Büyük çocuklar için çocuğun altını ıslatmayı durdurması tarafında güdülenmesi gerekir.
Ödüllendirme süreci bu manada yararlı olabilir. Bunların yanında mesane denetimine yönelik kas antrenmanları için doktor denetiminde bir program uygulanabilir. Bütün uğraşlara rağmen bir muvaffakiyet elde edilmemiş ise çocuk altını ıslatmadan alarm veren bir alet ve ilaç kullanılması gerekebilir. Alarm sistemi bu bozukluğun tedavisinde % 75 muvaffakiyet sağlar. Son yıllarda, yatak ıslatan çocuklar için lisanda eriyebilen ve düşük yan tesir riski olan ilaçlar ile 3 aylık tedavi sonrasında %60-70 muvaffakiyet elde etmek mümkün olabilmektedir. Bütün bunlara karşın düzelmeyen hastaların idrar torbası (mesane) ürodinami ismi verilen basınç çalışmaları ile değerlendirilmelidir. Bunun sonucunda bozukluk ortaya çıkarsa işeme eğitimleri(üroterapi) ve kimi durumlarda cerrahi teşebbüsler gerekebilir.
Altını ıslatma belirtisi gösteren çocukların kesinlikle ilgili uzmanlara götürülmesi gerekir. Yaşlarına nazaran çocuklar pediatri ve psikiyatr ve üroloji uzmanına götürülebilirler.
Sözcü
