Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Kültür ve Turizm Bakanlığı 2019-2020 Özel Mükafatları merasiminde konuştu. Geçen yıl yaşanan fevkalâde koşullar sebebi ile ödül merasiminin gerçekleştirilemediğini kaydeden Erdoğan, bugün 2019 ve 2020 ödüllerinin birlikte verileceğini belirtti.

Kültürün en kıymetli taşıyıcısının lisan olduğunu bildiren Erdoğan, Türkiye’deki kültür probleminin işin uzmanlarınca lisan sıkıntısı dışında tutulmaya çalışıldığını belirtti. Erdoğan, şunları söyledi;

*Hocalarımızın hakkını ne yapsak ne söylesek ödeyemeyiz. Türkiye Cumhurbaşkanı olarak bu sanat üstatlarımızın şahsında Türk kültür ve sanatına sahip çıkan herkese teşekkür ediyorum. Sanat yapıtlarının değerini hepimiz pek iyi biliyoruz lakin kültürle ilgili tartışmalarda maalesef o kültürün taşıyıcı olan lisanı ihmal ediyoruz.

“HİÇBİR ŞEY LİSAN KADAR DEĞERLİ DEĞİLDİR”

*Ülkemizdeki kültür sıkıntısı ekseriyetle işin uzmanları tarafından lisan sorununun dışında bedellendiriliyor. Halbuki bir milleti maziden atiye taşıyan kültürse o kültürün en değerli ögesi lisandır. Kültür lisan kalıbında şekillenip lisan kabında gelecek jenerasyonlara aktarılır. Lisan olmadan insan, aile , toplum, millet, kültür ve medeniyette olmaz.

*Bir gün Konfüçyüs’e sorarlar bir memleketi yönetim etmek için gelseniz birinci işiniz ne olurdu. Filozof soruya şöyle yanıt karşılık verir; ‘İşe lisan ile başlar, evvel lisanı düzeltirdim.’ Zira lisan düzgün olmazsa sözler kanıyı iyi anlatamaz. Niyetler iyi anlatamazsa yapılması gereken görevler iyi yapılmaz. Gereken yapılmazsa; ahlak ve kültür bozulur. Ahlak ve kültür bozulursa adalet yolunu şaşırır.

*Adalet yanlış yola saparsa halk güçsüzlük ve şaşkınlık içine düşer ne yapacağını işin nereye varacağını bilmez. Hiçbir şey lisan kadar kıymetli değildir.

“BİR ÇIKMAZA SAPLANMIŞTIR”

“Diline sahip çıkmayan, lisanını zenginleştirmeyen milletlerin tıpkı kökleri kuruyan ağaçlar üzere esen rüzgarlar karşısında devrilmeye mahkumdur” diyen Erdoğan, kelamlarını şöyle sürdürdü;

*Peyami Safa bunu ‘Dilini kaybeden millet her şeyini kaybetmiş demektir’ diyerek söz ediyor. Bu acı gerçeğe karşın lisan sıkıntısına yeterinde eğilmiyoruz. Caddelerde dolaştığınız vakit dükkanları, marketleri görünce bakıyorsunuz. Bizim lisan nerede? Buralarda bizim lisanlar yok. Apayrı şeyler var. Bunu kaybettiğimiz anda biz kendimizi kaybetmiş oluruz.

*Türkçenin Sırları isimli yapıtta çok nefis bir tespit yapılıyor. Diyor ki; Ketebe Yektübü Arap’ındır. Kitap katip benimdir bu kadar kolay. İşte biz buna muhtacız. Ulusal kimliğimizin ve hafızamızın nişanesi olan Türkçeye hak ettiğimi ihtimamı göstermiyoruz. Bunda bir devir özdeşleştirmecilik ismi altında lisanımızın çoraklaştırılmasının, sığlaştırılmasının, kısırlaştırılmasının hissesi bulunuyor.

*Dilde sadeleşme yolda Türkçemiz tarihimizin en büyük söz katliamına maruz bırakılmıştır. Asırlar boyunca kullana kullana Türkçeleştirdiğimiz sözlere getirilen yasaklar. Argüman edildiği üzere lisanımızı yabancı lisanların boyunduruğundan kurtarmaya yetmemiştir aksine, lisan cellatlarının elinde, Türkçemiz şahsen Gazi’nin sözüyle bir çıkmaza saplanmıştır. Varlıklı söz birikimi tasfiyesiyle ortaya çıkan boşluğu bir periyot Fransızca son periyotta İngilizce kökenli sözler doldurmuştur.

*Bugün geldiğimiz noktada gençler bir asır evvel vefat eden dedelerinin mezar taşını dahi okuyup anlayamamaktır. Yalnızca gençlerimiz değil; üniversite mezunu insanlarımız bile 70-80 sene öncesi yapıtları okurken zorluk yaşıyor.

“DİLİMİZİN ÖZÜ TAHRİP EDİLİYOR”

Birçok insanın nispeten daha sade eserler bırakan müellifleri bile kelamlık yardımı olmadan anlayamadığını belirten Erdoğan, şunları söyledi;

*Bu vahim tablo son periyotta kullanımı yaygınlaşan toplumsal medya lisanı ve plaza lisanı ile daha da kötüleşmekte. Ne Türkçeye ne de İngilizceye uyan tuhaf bir lisan ortaya çıkmıştır; bende anlamıyorum. Birebir formda kısaltma mazeretiyle uydurulan ve ne olduğu anlaşılmayan harf yığınları toplumsal medyayı istila etmiştir.

*Dilde müstevlilerin adeta mahkumu durumundayız. Elbette öteki lisanlardan söz almak kusur değil asine bir zenginliktir. Lisanın sesi ve cümle yapısını, yani Türkçenin mayasını bozmadığı sürece bundan bir beis yoktur. Halbuki Türkçe filler ve sözler yerine yabancı lisanlardaki karşılıkları ikame edilmekle kalmıyor, asıl Türkçemizde olmayan vakit ve cümle yapılarıyla lisanımızın özü tahrip ediliyor.

*Bu tuhaf lisanın toplumun aşikâr kısımları ortasında saygınlık sorununa dönüşmesi, sıkıntının diğer bir halidir. Merhum Cemil Meriç’ten ilhamla söyleyecek olursak; ‘Bugün lisanımız perişan, mefhumlar kaypak, sözler ise köksüzdür.

TOPLUMSAL MEDYA VE PLAZA LİSANI REAKSİYONU

Günümüzde siyasetten sanata beşeri ilgilerden eğitime kadar pek çok alanda karşılaşılan düşüncelerin temelinde lisan sorunu olduğunu kaydeden Erdoğan, kelamlarını şöyle sürdürdü;

*Bu sorunu çözmeden, lisanımıza hak ettiği bedeli göstermeden öteki mevzularda ara alamayız. Şayet millet olarak bizim bir kültür davamız varsa öncelikle Türkçeden başlamamız gerekiyor. Lisanımıza sahip çıktığımız sürece, kimliğimize tarihimize sanatımıza tarihimize sahip çıkacağımıza inanıyorum. Türk lisanının konuşulduğu coğrafyalarda yürüteceğimiz çalışmalar için öncelikle kendi lisanımızı geliştirmemiz gerekiyor.

*Bu bakımdan geleceğimize yapacağımız en büyük yatırımlardan biri bizden evvelkilerin yanılgılarını tekrarlamadan yabancı lisanların istikası karşısında Türkçemizi korumak, zenginleştirmek ve geliştirmek olacaktır.

*Çünkü; yaşayan bir varlık olan lisan, her canlı üzere emek ister, beslenmek, korunmak, geliştirmek ister. Bu bahiste siyasetçilerden bilim adamlarımıza, gazetecilerden Üniversite hocalarımıza, ailelerden öğretmenlerimize kadar bir çok kesite kıymetli vazifeler düşüyor.

*Kültür ve sanat insanlarımız başta olmak üzere tüm kalem ve kelam erbaplarımızdan lisanımıza sahip çıkılmasını bekliyorum. Lisan sorununun siyaset ve ideoloji üstü bir bahis olduğunu bir defa daha vurgulamak istiyorum. İHA

Sözcü