20 yıl evvel bir mecmuada okuyup, altını çizmiştim: Merhum kayınpederim “Evinde arbede çıkarsa İngiliz’den bil” kaygısı. Bu kelamı aktaran kişi, bugün, bir TV programında yaptığı demokrasi vurgusu nedeniyle ‘cumhurbaşkanına hakaret’ten yargılanan duayen sanatçı Metin Akpınar…

15 Temmuz 2016, akşam saatleri…

İngiltere’nin İstanbul Başkonsolosluğu’nda geniş iştirakli bir davet var. Davetliler ortasında bulunan bir gazeteci, Brexit ve Boris Johnson’la (dönemin Dışişleri Bakanı) ilgili sorduğu sorularla Ankara Büyükelçisi Richard Moore’u köşeye sıkıştırmıştı. Eski bir MI6 casusu olan Moore birden “Sahi, sizin askerler ne yapıyor?” dedi.

SSCB’nin dağılmasından evvel MI6’da çalışan Richard Moore, 2014-2017 yılları ortasında İngiltere’nin Ankara Büyükelçisi olarak vazife yaptı. Moore geçen yıl MI6’nın başına getirildi.

Birkaç saat sonra olanlar malumunuzdur…

Heyecanlı ve merak uyandırıcı değil mi? Daha çok heyecanlanmak ve merakınızı gidermek istiyorsanız Murat Yetkin’in “Meraklısı İçin Darbeler Kitabı”nı okumanız gerekiyor.

Meslek büyüğümüz Murat Ehil, 2017’de başladığı ‘meraklısı için’ serisinin (ilki entrikalar, ikincisi casuslar) üçüncü kitabında darbeleri işliyor. Gazetecilikte 40 yılı deviren, haberleri, makaleleri ve kitaplarıyla, günümüzün kaidelerine karşın ‘sadece’ gazetecilik yapmakta ısrar eden genç meslektaşlarına her daim yol gösteren Ehil, son kitabında darbeler ve komplolar ülkesi Türkiye’nin yaşadığı süreçleri, 31 Mart isyanı (1909) – 15 Temmuz kalkışması (2016) aralığında ele alıyor.

SIKINTI SORU: 1993’DEKİ BİLİNMEYEN DARBENİN İSMİ NİÇİN KONULMUYOR?

“27 Mayıs neden gasp edilmiş bir darbedir? Darbeyi yapanlar ile idareye el koyanlar tıpkı bireyler midir?”

“27 Mayıs ile 12 Mart neden iki başka darbe örgütlenmesi değil, fakat bir darbe örgütlenmesinin dağıtılıp el konulması suretiyle seçilmiş iktidarın devrilmesi örneğidir?”

“12 Eylül’ü başka bütün darbe teşebbüslerinden ayıran özellik nedir?”

“Kaç kişi 2001 küçük darbe teşebbüsünün farkındadır?”

“Neden her askeri darbeden ve 28 Şubat post-modern darbesi üzere komploların akabinde bastırılıyor üzere görünen siyasal İslamcı hareket biraz daha yükselmiş ve sonunda merkez sağ ile kaynaşarak, merkeze yanaşıp dönüşerek AK Parti ile beden bulup iktidarın sahibi olabilmiştir?”

“Neden 1993 bâtın darbesinin ismi konulmamaktadır?” üzere kritik bir soru daha soran Murat Uzman, 1993 yılında yaşananları şöyle sıralıyor.

24 Ocak: Uğur Mumcu suikastı.
17 Şubat: Jandarma Genel Kumandanı Eşref Bitlis’in uçağının düştü/düşürüldü.
18 Şubat: 2000’e Yanlışsız mecmuasının Diyarbakır temsilcisi Halit Güngen’in öldürüldü.
24 Şubat: TBMM İnsan Hakları Komitesi, Said-i Nursi’nin prestijinin iade edilmesini karar verdi.
5 Mart: Azerbaycan ile Türkiye ortasında Bakü-Ceyhan Petrol Boru Sınırı protokolü imzalandı.
15 Mart: Terör örgütü PKK’nın başkanı Öcalan bir aylık ateşkes ilan etti.

Jandarma Genel Kumandanı Orgeneral Eşref Bitlis ve beraberindekileri taşıyan helikopter, Ankara Yenimahalle’de belirlenemeyen bir sebeple düştü. Kazada kurtulan olmadı.

16 Nisan: Yanına Ahmet Türk’ü alan ve ekip elbiseyle basının karşına çıkan Öcalan, ateşkesi uzattığını açıkladı.
17 Nisan: Cumhurbaşkanı Turgut Özal geçirdiği kalp krizi sonrası öldü.
16 Mayıs: Süleyman Demirel Türkiye’nin 9. Cumhurbaşkanı seçildi.
24 Mayıs: Bingöl’den Elazığ’a sevk edilen 33 silahsız er bulundukları otobüsten indirilerek PKK’lı teröristlerce şehit edildi.
18 Haziran: Azerbaycan Cumhurbaşkanı Ebulfez Elçibey askeri darbeyle devrildi.
2 Temmuz: Sivas’ta düzenlenen Pir Sultan Abdal Şenlikleri sırasında Madımak Oteli ateşe verildi. 37 kişi yanarak ve dumandan boğularak hayatını kaybetti.
5 Temmuz: Erzincan’a bağlı Başbağlar köyüne akın düzenleyen PKK’lı teröristler ortalarında bayan ve çocukların da bulunduğu 33 kişiyi öldürdü.
10 Temmuz: Emniyet Genel Müdürlüğü’ne Mehmet Ağar getirildi.
4 Eylül: DEP Milletvekili Mehmet Sincar öldürüldü.
22 Ekim: Diyarbakır Jandarma Bölge Kumandanı Bahtiyar Aydın bölük komutanlığı binası önünde vurularak şehit edildi.
4 Kasım: JİTEM’in zirve isimlerinden Cem Ersever öldürüldü.

YUNANİSTAN’DAKİ DARBE VE İSTİKLAL SAVAŞIMIZ

Biraz daha geçmişe gidelim…

Komşunuzdaki yangın sizi yakmasa da hararetinizi artırır!

Hiç düşündünüz mü? 1915 yılında Yunanistan’da Venizelos’un ikinci darbe teşebbüsü başarılı olmasaydı, Türkiye nasıl etkilenirdi?

Murat Ehil cevaplıyor: Yunanistan 1919’da İngiltere’nin itmesiyle Anadolu’yu işgale kalkışmayacak, tahminen İstiklal Savaşı bildiğimiz üzere seyretmeyecek, tahminen de cumhuriyetle sonuçlanmayacaktı.

TRT spikeri Tijen Karaş, TRT’yi basarak kanalda idaresi ele geçiren darbeci askerlerin hazırladığı TSK’nın idareye el koyduğunu belirten metni canlı yayında okudu. Karaş, daha sonra metni silah zoruyla okuduğunu söyledi.

15 TEMMUZ KİMİN YAPITI?

Şimdiye dek sorulmamış soruları soran, yanıt arayan ve birçoklarına da cevap veren Murat Uzman, Türkiye’deki darbelerin tarihimiz ve coğrafyamızla ilgili detaylı analizini de titizlikle yapıyor.

15 Temmuz kim yapıtıydı? Murat Ehil bu sorunun karşılığını bir paragrafla özetliyor: 15 Temmuz kalkışması, tekrarlamak zorundayız ki, 1960 darbesinden sonra, ABD ve Suudi Arabistan’ında Soğuk Savaş şartlarında Sovyetler’e karşı verdiği takviyeyle kabuğunu kırıp açığa çıkan, kökleri 12 Mart ve 12 Eylül askeri darbeleriyle büyüyen İslamcı damar içinde var olan bir harekete karşı, tekrar dışarıdan, ABD ve AB bünyesi içindeki oluşumlardan aldığı dayanakla büyüyen bir siyasal İslamcı hareketin yapıtı oldu.

AKP VE FETHULLAH GÜLEN

15 Temmuz kalkışmasını TV kanallarından izleyip ahkâm kesenlerin bilakis, o gece komutasındaki askerlerle Hürriyet binasını basan Yüzbaşı Süleyman Ahmet Kaya’yı (yakalandı, tutuklandı, yargılandı ve iki sefer ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezası aldı) vazgeçirmeye çalışan Murat Yetkin’in AKP ve Fethullah Gülen hakkındaki tespitleri de ders niteliğinde:

AKP: Kökleri Soğuk Savaş öncesine dayanan fakat Soğuk Savaş sırasında komünizmle çaba çerçevesinde ABD tarafından takviye görmüş kümelerden dayanak alan bir hareket…

Fethullah Gülen: Kökleri direkt Soğuk Savaş sırasında ABD’nin Sovyetler Birliği’yle, komünizmle gayret programı içinde büyütülmüş 12 Eylül’den sonra yolu bilhassa açılmış bir hareketin başında. Yalnızca Türkiye ile değil, Orta Asya ile de ilgili bir proje.*

31 Mart, 27 Mayıs, 12 Mart, 12 Eylül, 1993, 2001, 15 Temmuz…

“Bir daha olmaz” diyebilecek durumda mıyız?

Son kelam kitabın müellifinin: Şu görülüyor ki idare zayıfladıkça oyunu güç yoluyla değiştirmek isteyenler ortaya çıkıyor. Dünyanın her yerinde bu türlü olmuş ve olmaya devam edecek, o denli de görünüyor. (…) Seçimle gelen, seçimle gidecek. Oyunu barış içinde sürdürmek için oyuncuların halkın isteğiyle değiştirilmesinin önüne pürüz çıkarmayacak. Oyunu zorla değiştirmek isteyenlerin, işe oyuncuları zorla değiştirmekle başlamasına böylelikle set çekecek. Zira zorla hoşluk olmuyor. Sıkıntı oyunu bozuyor.

*Türkiye’de darbeler tarihinin bilinmeyenleri, Erhan Yılmaz, Gazete Duvar, 7 Ocak 2021

MERAKLISI İÇİN DARBE SİNEMALARI

– Z (1969)
– Missing (1982)
– La Historia Oficial (1985)
– Konuta Dönüş (2006)
– Beynelmilel (2006)
– Bu Son Olsun (2012)

MURAT UZMAN KİTAPLARI

– Meraklısı İçin Darbeler Kitabı (2020)
– Meraklısı İçin Casuslar Kitabı (2018)
– Meraklısı İçin Entrikalar Kitabı (2017)
– Kürt Kapanı: Şam’dan İmralı’ya Öcalan (2004)
– Tezkere-Irak Krizinin Gerçek Hikayesi (2004)
– Avrupa Birliği Bekleme Odasında Türkiye (2002)

Sözcü