Denizlerdeki bilinçsiz avlanma sonucu hamsi avına süreksiz bir müddet ile yasak getirilmesi Türkiye’de gündem oldu. 8-18 Ocak tarihleri ortasında getirilen av yasağı bir 10 gün daha uzatıldı.
Balık dönemi içinde bir av yasağı gelmesi Türkiye’de birinci defa olurken durum denizlerin ekolojik istikrarının nasıl bozulduğu konusunda da ip uçları veriyor.
Balıkçılık kesiminde konuşulanlara nazaran kimi avcılar Türkiye’deki yasak boyunca Karadeniz’de öbür ülkelerin kıyılarında avlanıp iş yapmaya devam ediyor. Uzmanlara nazaran bu denizlerdeki balık varlığına epey ziyan veren bir yaklaşım.
‘KARADENİZ’E ZİYANI BÜYÜK’
Karadeniz Teknik Üniversitesi Balıkçılık Yönetimi’nden Profesör Ertuğ Düzgüneş Türkiye’deki yasak boyunca öbür ülkelerde avlanıyor olmanın etik olmadığını belirterek, “Belki avlanılan öbür ülkede yasalar çiğnenmiyor olabilir lakin yapılan etik değil. Karadeniz’e ziyanı büyük” diye konuştu.
Dala yakın kaynaklar Gürcistan açıklarında değerli ölçüde avcılık yapılmaya devam ettiğini anlatırken Düzgüneş bunun Türkiye’deki yasağın uzamasını engellemeyeceği kanısında. Düzgüneş mevsim prestijiyle büyük balık sürülerinin bir mühlet sonra kaybolacağını söylüyor.
‘BAŞKA BALIKLAR İÇİN DE ÖNEMLİ’
Su altına ait belgeseller de çeken Deniz Biyoloğu Mert Gökalp Türkiye’de avcılığı yapılan balıkların yüzde 60 civarında hamsi olduğunu aktarırken, denizlerdeki hamsi ölçüsünün denizlerde yaşayan başka canlılar için de değerli olduğunu zira hamsinin öbür balıklar için de değerli bir besin kaynağı olduğunu söylüyor.
Karadeniz’in ekolojik istikrarının son yıllarda çok fazla müdahaleye maruz kaldığını söz eden Gökalp, Hidro Elektrik Santralları’nın (HES) derelerin denizlere düzgün akmasını engellediğini de aktarıyor.
Hamsi popülasyonunun azalmasına sebep olan birçok faktör olduğunu belirten Gökalp, av baskısı, iklim değişikliği, hamsiye gereğince besin gelmemesi ve sıcaklıkların artması ile hamsinin kuzeye göçmesi üzere ayrıntılara dikkat çekip hangisinin ne kadar tesirli olduğunu anlamak için bilimsel çalışmalara gereksinim olduğunu kaydediyor.
‘BELKİ O DENLİ BİR SENE OLACAK Kİ…’
Gökalp Karadeniz’deki hamsi düşüncesine dikkat çekerken karamsar bir tablo ortaya koyarak, “Belki o denli bir sene olacak ki hiçbir tekne hamsi avlayamayacak. Tek tük hamsi kalacak. Karadeniz’deki hamsi nüfusu bir anda yüz binlerce tondan negatif durumlara gerçek, sıfıra yanlışsız gitmeye başlayacak. Bu gidişatı aslında en net balıkçılar görüyor. Bugün bu yasakları desteklemelerinin sebebi bu. Lakin tekrar de avcılık konusunda kendilerini alıkoyamıyorlar. Devletin bir biçimde bu yasakları ve denetlemeleri daha evvel getirmesi gerekiyordu. Zira bu işi balıkçının inisiyatifine bırakarak çözme talihiniz yok” değerlendirmesinde bulundu.
Uzun yıllardır balıkçı olarak Karadeniz’de seferlere çıkan ancak ismini vermek istemeyen bir kaptan av yasağını desteklediğini aktarıyor. Deneyimli avcı bakanlığın Gürcistan açıklarında avlanan firmalara da müsaade vermemesi gerektiğini savunuyor.
Bölümdeki öteki isimlerin verdiği bilgilere nazaran Su Eserleri Genel Müdürlüğü firmaları uyarıyor ve ceza da kesiyor fakat cezalar caydırıcı düzeyde değil.
Avcılık kesimine kamu ile ilgileri noktasında danışmanlık veren bir ismin verdiği bilgilere nazaran ise, bu yıl sürece fabrikalarına verilen hamsilerin yaklaşık yüzde 80’inin uzunluğu yasal avlanma hududu olan 9 santimetrenin altında.
NE YAPMALI?
Geçen haftalarda sozcu.com.tr’ye açıklamalarda bulunan İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesinden Dr. Taner Yıldız ‘a “Hamsiyi kurtarmak için ne yapmalı?” diye sormuştuk. Yasağın hamsi stoku için çok değerli olduğunu kaydeden Yıldız’a nazaran hamsi stoku Karadeniz’de ziyadesiyle yıpratılmış balık stoklarından yalnızca bir tanesi. Üstelik bu balığı yalnızca Türkiye de avlamıyor. Balıkçılık baskısı çok olduğu için bu karar sonrası ismine umut vadediyor. Fakat Yıldız karardan fazla stokları korumaktaki kararlılık ve devamlılığa dikkat çekiyor. “Tarım Bakanlığının stokları takip ettiğini ben biliyordum fakat şimdiye kadar bu türlü bir adım atmıyorlardı” diyen Yıldız’a nazaran; kota uygulamasının getirilmesi de kural.
Yıldız, “Her tekneye kişisel bir kota tahsis edilerek o kotayı aşmaması tarafında bir avcılık stratejisi geliştirirsek bu karara ek olarak o da çok mantıklı bir hareket olacaktır. Stokların geleceğini bu türlü koruyabiliriz. Zira balık stokları herkese açık bir kaynak. Her tekneye bir kota uygulaması koymazsak avlayabildikleri kadar çok avlıyorlar. Bu da balıkçılık idaresi açısından gerçekçi bir yaklaşım olmuyor.” diye konuşmuştu.
Sözcü
