Kuşçubaşı Eşref‘in Teşkilat-ı Mahsusa’nın kurucusu ve Arabistan-Sina-Kuzey Afrika Müdürü olmadığını 2006’daki yüksek lisans teziyle ispatlayan Polat Safi, Eşref Kuşçubaşı’nın Alternatif Biyografisi başlıklı yapıtıyla, istihbarat ve gayrinizami harp tarihimizle ilgili nesilden jenerasyona aktarılan yanlış bilgileri, hızımıza tokat üzere çarpıyor.

Eşref, İzmirli Eşref, Çerkes Eşref, Kuşçubaşı Eşref, Kuşçubaşızade Eşref, Eşref Sencer Kuşçubaşı, Eşref Kuşçubaşı oğlu Sencerhan!

Hangisi?

Babası Mustafa Beyefendi hayatının hiçbir devrinde saray kuşçubaşısı olarak misyon yapmamasına karşın, neden oğlu Eşref ‘Kuşçubaşı’ lakabını kullandı?

Kuleli Askeri İdadisi’nde okurken, yönetimin baskılarına karşı geldiği için mi, yoksa kolay bir öğrenci arbedesine karıştığı için mi Edirne’ye sürüldü? Mekteb-i Harbiye’den süvari zabiti olarak mı mezun oldu, yoksa bu okuldan hiçbir vakit mezun olamadı mı?

Bedevi kabilelerinden bir çete teşkil ederek II. Abdülhamit’in baskıcı rejimine karşı çaba ettiğini anlatması, çeteye Arabistan Devrimci Komitesi ismini vermesi ve bu komitenin varlığının dahi kuşkulu olması…

LOKANTADA GARSON, GEMİDE TAYFA

Basra-Hindistan-Doğu Türkistan-Afganistan seyahatinin tek şahidinin kendi olması…

Kılık değiştirerek Hicaz’dan Mısır’a gitmesi, burada eski bir arkadaşının lokantasında garsonluk yapması, bir İtalyan gemisinde tayfa olarak iş bulup Kıbrıs’a gitmesi…

Kuşçubaşı Eşref, Necid çöllerinde (1905)…

Sayfalar ilerledikçe Eşref Kuşçubaşı’nın palavraları da çoğalıyor. Müellif, olayların gerçek yüzünü tane tane ve evraklarıyla anlatıyor. Bir örnek verelim:

“MUSTAFA KEMAL’İN HAYATINI KURTARDIM” PALAVRASI

16-17 Ocak 1912, Trablusgarp…

Mustafa Kemal, İtalyan tabyalarına bir baskın (Kasr-ı Harun taarruzu) düzenler.

Eşref Kuşçubaşı, 8-10 misli kuvvete karşı bitap düşen Mustafa Kemal ve askerlerini kurtarır. Mustafa Kemal “Hay Allah razı olsun” diyerek, Kuşçubaşı’nın boynuna sarılır.

İşin aslı şudur: Düşmana uzaktan birkaç el ateş eden Eşref Kuşçubaşı bırakın Mustafa Kemal’i kurtarmayı, taarruzun başarısızlıkla sonuçlanmasında büyük hisse sahibidir.

YAKUP CEMİL HADİSESİ VE ERİŞİME KAPALI MAHKEME KAYITLARI

Kitabın en enteresan kısımlardan biri de yıllardır pek çok gazeteci tarafından istismar edilen Yakup Güzel’le ilgili… ‘Yakup Cemil Hadisesi’ başlıklı kısım, şu cümleyle biterek, hususla ilgili okurun iştahını kabartıyor:

“… Yakup Cemil hadisesi hakkındaki, erişime kapalı olan mahkeme kayıtlarının açılmasıyla birlikte Eşref’in bu hadisedeki rolüne dair çok daha sıhhatli sonuçlara varabileceğimizi belirtmek isterim.”

BİR GAZETECİNİN HEM SİYASİ HEM TİCARİ TELAŞLARI

Ulusal Uğraş’ta Ankara hükümetiyle birlikte hareket ederken saf değiştirip Yunan tarafına geçen; 150’likler listesine alınıp, 1927’de vatandaşlıktan çıkarılan; 1930 yılında affını isteyen, 1938 affına karşın Türkiye’ye dönmeyen; Yunanistan ve Mısır’da 27 yıl yaşadıktan sonra 1950’de Türkiye’ye dönen Eşref Kuşçubaşı’nın kaleme aldığı metinleri, ‘okurların üzerindeki tesirini artırmak için’ hiç de inanç vermeyen prosedürlere tevessül eden gazeteci-tarihçiyle tanıştırıyor Polat Safi bizi…

CHP’yi ve İnönü’yü ağır bir lisanla eleştiren, Demokrat Parti’ye yakın duran bu gazeteci-tarihçinin; Kuşçubaşı’nın yıllarca tuttuğu notlar ile sakladığı doküman ve fotoğraflardan hareketle yazdığı kitaplar için “Siyasi olduğu kadar ticari tasalarla yayınlamış olmalıdır” diyen Safi, kanısının art planını şu sözlerle açıklıyor:

“1920’lerin sonlarında başlayan, Osmanlı tarihini ve bilhassa de son periyotlarını inkâr ve tekrar inşa süreci 1950’lere gelindiğinde yerini yavaş yavaş Osmanlı geçmişini sahiplenmeye bırakmıştır. Bunun bir sonucu olarak tarihçi ve muharrirler Osmanlı’nın karanlıkta kalmış tarihi figürlerini kamuoyuna tanıtan ve Osmanlı periyodunda yaşanan olayları yeni bir okumaya tabi tutan kitaplar kaleme almış; bu kitaplarsa okurların ağır ilgisiyle karşılaşmıştır.”

Eşref Sencer Kuşçubaşı’nın 1955 yılında çekilmiş fotoğrafı.

KAHRAMAN-HAİN, MUHALİF-YANDAŞ

Eşref Kuşçubaşı’nın tanınan tarihçiler, akademisyenler, gazeteciler ve siyasilerle olan işbirliğinin önemli problemlere kapı açtığına vurgulayan Polat Safi, şu değerlendirmeyi yapıyor:

“Kamuoyunun ve akademinin kayda bedel kısmı tarafından tarihi bir hakikat olarak kabul görmüş ve bir Kuşçubaşı kültü olmuştur. Buna karşı çıkanlar ise birden fazla sefer Eşref’i hain olarak yaftalamayı tercih etmişlerdir. Yani, Eşref hem tanınan tarih alanında hem de akademik çalışmalarda kahraman-hain, muhalif-yandaş üzere dikotomiler (dikotomi: ikileşim) çerçevesinde ele alınmıştır.”

KURTLAR VADİSİ VE KUŞÇUBAŞI EŞREF

Teşkilat-ı Mahsusa, Eşref Kuşçubaşı ve Yakup Cemil’le ilgili tezvirat, martaval ve zırvaların azar azar kısımlara serpiştirildiği Kurtlar Vadisi isimli dizi; 2000’lerin başında, haftada bir gün TV başında put kesilerek, derin devletin geçmişini, gayrinizami harbi öğrendiğini sanan bir kitle yarattı.

Polat Safi bir müddet evvel yeraltı dünyasının gediklilerini ‘kahraman’, vatanperver askerleri ‘hain’, teröristleri ‘sempatik devrimci’ üzere gösteren propaganda dizisi için ‘yakın tarihimizin ırzına geçen tanınan işlerin zirvesi’ üzere kusursuz bir tanımlama yapmıştı.

Daha yakın bir vakitte ise toplumsal medya hesabı üzerinden ricada bulunarak “Arkadaşlar Kurtlar Vadisi’ndeki İttihatçılar ve Teşkilat-ı Mahsusa ile ilgili atıfları bulabilmek için takviyeye gereksinimim var. Görüntünün kendisi olabileceği üzere kısım dk/sn de olabilir. Balayında bile KV izleyen aziz milletimizin evlatlarının bizi mahcup etmeyeceğine inancım tam :)” biçiminde bir tweet atmıştı.

Kurtlar Vadisi’nde “Kuşçubaşı Eşref’in torunu” olarak lanse edilen Aslan Akbey / Aslan Amca / Abbas Ustaoğlu karakteri, 1990’da bir suikasta kurban giden eski MİT Müsteşar Yardımcısı Hiram Abas’la ilişkilendirilmişti.

Bu isteğin sözkonusu kitabın tamamlanmasına yakın bir tarihe gelmesi, bende, muharririn dizideki ipe sapa gelmez saçmalıklardan bir de izleyici gözüyle emin olması niyetini yarattı.

Sıradışı bir yapıta imza atan ve ‘derin’ tarihimizde bir tabuyu yıkan Polat Safi, okurunu yersiz dipnotlarla boğmuyor. Bilakis, nokta atışı yaparak mütenevvi kaynakları cömertlikle sunuyor.

Sözcü