Pekala ameliyat olmaya karar verenler nelere dikkat etmeli? Bu operasyonlar herkese uygulanabilir mi? Nitekim tehlikeli mi? Pek çok kişinin merak ettiği bu noktaları Prof. Dr. Ahmet Türkçapar’a sordum… İşte yanıtları…
Prof. Dr. Ahmet Türkçapar
HANGİ MESELELER OLUŞUR?
Beden Kitle İndeksi’nin (VKİ) 40’ın üstünde olması “tip III ya da morbid obezite” yani hastalık kabul edilecek seviyede şişman olmak manasını taşır. Morbid obezite (aşırı şişmanlık), yalnızca manzara olarak insan hayatını etkilemez. Şişmanlarda yağ dokusunun artması ile kan şekerini düzenleyen insüline karşı direnç gelişir; vakitle şeker hastalığı ortaya çıkar. Kalp ve damar sistemlerinde ateroskleroz (damar sertliği) süratle gelişir akabinde tansiyon yükselir. Tartı artışı ile bilhassa kalça ve diz eklemlerinde, belde kireçlenme olağan kilolu insanlara nazaran daha erken yaşlarda oluşur. Karaciğer yağlanması, böbrek yetmezliği şişman insanların sıklıkla karşılaştığı öbür problemlerdir. Kanser oluşma riski öbür insanlara nazaran çok daha fazladır.
KİMLERE UYGULANABİLİR?
Günümüzde çok şişmanlığın ilaçlarla, diyetlerle ve sporla tedavisi kâfi sonucu almaktan uzaktır. Diyet, hayat alışkanlıklarında değişiklik ve sporla hastalar kilo verseler de hastaların yüzde 95’i verdikleri kiloları 2-3 yıl içinde geri alır. Çok şişmanlarda diyet ve öbür tıbbı tedavilerle olağan kilolara ulaşmak nerede ise mümkün değildir. Metabolizma kiloyu hafızaya alır, hasta 30 kilo verse bile uzun periyotta tekrar kilolarını alarak eski şişman haline yahut daha da fazlasına geri döner. Bu tıpta yo-yo sendromu olarak isimlendirilir. Başta endokrinoloji olmak üzere birçok Milletlerarası Tıp Konfederasyonu, yüksek tansiyon, tip 2 şeker hastalığı, uykuda teneffüs durması, gut hastalığı üzere şişmanlığa bağlı sıhhat sıkıntıları olanlara ve VKI 40’ın üzerinde olanlarda ise bu hastalıklar aranmaksızın cerrahi operasyonları önermektedir.
Riskli bir yol midir?
Bugün için diyetlerin uzun periyot başarısızlığını çözecek bir metot yahut ilaç yoktur. Morbid obezite cerrahisi, gelişmiş ülkelerde (Amerika’da yılda 300 bin, Fransa 80 bin) tüm tıp branşlarının onayı ile tartışılmaz ve saygın bir pozisyonda iken, ülkemizde oluşmuş yanlış algılarla hala tehlikeli ve yeni metotlar olarak görülmektedir. Bu ameliyatlar deneyimli merkezlerde uzman ellerde yapıldığı takdirde bir safra kesesi ameliyatı kadar risklidir. Mide bypass ameliyatı sonrası mevt oranı, en fazla binde birdir…
Ne üzere avantajları vardır?
Bu ameliyatların ana tesiri, hormonal değişikliklerle öncelikle iştahın azalması, çok tokluk hissinin memnunluk hormonu endorfinlerin salgısını artırarak az besin ile keyifli olunmasına bağlıdır. Ayrıyeten GLP1 isimli peptit hormonun ameliyat sonrası metabolizmayı artırarak kilo verdirmesi ve kan şekerini düşürmesi bu ameliyatların şeker ameliyatı olarak görülmesine neden olmuştur. Hasebiyle denetim altına alınamayan şeker hastalarında, VKI 30-35 ortasında bu ameliyatlar önerilmektedir. Obezite cerrahisi olanlar yandaş hastalıklarının iyileşmesi ile uzun periyotta daha tehlikeli olan kalp ve diz protezi üzere ameliyatları olmaktan da kurtulurlar. Bu ameliyatlar sonrasında hastalarda; şeker hastalığı yüzde 80, yüksek tansiyon yüzde 65 ortadan kalkmakta, kalp krizi riski yüzde 40 azalmaktadır. Obezite cerrahisi hastanın hayat kalitesini yükseltir ömür müddetini 10 yıl uzatır.
Sözcü
