Corona virüsü ile uğraşta tünelin ucundaki ışık olarak beklenen aşı süreci başladı. Testler, Faz3 çalışmaları, sonuçlar ve acil durum kararlarıyla farklı ülkeler, farklı aşılarla, kendilerine uygun farklı tahliller arıyor. Hong Kong ve Brezilya ise birebir aşı için değişik tahliller geliştirmiş durumda.
Yüklü ve öncelikli olarak CoronaVac kullanacak olan bu iki ülkeden Brezilya, Faz3 çalışmalarında ortaya çıkan yüzde 50.4 muvaffakiyet oranıyla aşılamaya geçecek. Hong Kong ise birebir oranı göz önüne alarak beklemeye karar verdi. Pekala bu nasıl oluyor? İki ülke, tıpkı orana bakarak bu derece zıt kararları nasıl alabiliyor?
Tasalar, şeffaflık ile ilgili soru işaretleri, corona virüsü nedeniyle konutlara tıkılmanın, finansal olarak krize düşmenin de getirdiği anksiyete ve buna bağlı genel tedirginlik, aşı konusuna da sirayet ediyor ve bu çok doğal çünkü bahis çok kritik.
DÜNYA’NIN İKİ UCUNDA İKİ FARKLI YAKLAŞIM
Bilimsel datalar ile “sansasyon” içeren açıklamalar ve haberlerin çarpıştığı bu noktada Hong Kong ve Brezilya’nın durumuna da iki ülkenin gerçekleri çerçevesinden bakmak gerekiyor. Adeta Dünya’nın iki ucunda, birbirinden çok farklı kültürlere sahip, nüfus ve yüzölçümü olarak da taban tabana zıt bu iki ülke corona virüsü ile uğraşta de yaklaşım ve sonuç açısından adeta iki uç noktayı oluşturuyor.
Brezilya siyasalların aldığı kararlar, süreçle ilgili yanlış okumalar ve ülkenin de kuralları nedeniyle Covid-19’u ağır bir halde yaşıyor. Devlet Lideri Bolsonaro sert bir halde eleştirilirken protestolar esnasında bir binaya yansıtılan fotoğrafta “Görevinden azledilene kadar kaç vefat daha olacak?” tabirleri yer aldı. (Fotoğraf: Reuters)
FARK 44 KAT!
Yaklaşık 8.4 milyon olayın görüldüğü Brezilya’da 208 bin 291 kişi hayatını yitirdi. Hong Kong’da ise 9 bin 503 olay görülürken Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı 162… 213.3 milyon nüfuslu Brezilya ile 7.5 milyonluk Hong Kong’u sadece sayılar üzerinden kıyaslamak tam olarak yanlışsız olmayacaktır. Daha gerçekçi bir kıyaslama yapmak gerekirse Hong Kong’da vefat oranı 1 milyonda 22 kişi iken Brezilya’da bu oran 1 milyonda 976. Yani fark neredeyse 44 kat. Bu oranın Türkiye’de 1 milyonda 279 olduğunu da belirtmekte yarar var.
Brezilya Covid-19’u çok çok ağır bir biçimde yaşıyor. Dünyada nüfus yoğunluğunun en yüksek olduğu yerlerden biri olmasına karşın baştan beri çok sıkı tedbirler alan ve nüfusunun yaklaşık yüzde 78’ine test yapmayı başaran Hong Kong ise pandeminin başarılı ülkeleri ortasında. Bu kıyaslama kıymetli zira iki ülkenin aldığı kararda sürecin baştan sona nasıl yönetildiğinin de büyük bir hissesi var.
Görece düşük olmasına karşın aslında aşılamaya mahzur teşkil etmeyen 50.4’lük oran dünya genelinde soru işaretlerini kaşırken tüm süreçten epey trajik boyutta etkilenen Brezilya aşılamaya başlama kararı aldı.
‘ZENGİN ÜLKELER GİBİ…’
Brezilya’da sıhhat otoritelerine aşı üzerine danışmanlık yapan bilim insanı Natalia Pasternak Taschner ise farklı bir noktaya parmak bastı. Washington Post’a konuşan mikrobiyolog ülkenin ekonomik kuralları nedeniyle bir tercih fırsatının olmadığını lisana getirirken, “Brezilya, varlıklı ülkeler üzere Pfizer ve Moderna aşısı alabilecek rekabet gücünde değil. Ayrıyeten bunun lojistiğini yapacak, uygulayacak ve uygun sıcaklıklarda saklayacak güçte de değil. Gelişmekte olan bir ülke olarak bunu yapamayız” dedi.
Çin’in bir özel idari bölgesi olan Hong Kong’un elinde ise bekleme lüksü var ve bu lüks süreç idaresi ile elde edildi. 12 Ağustos’tan beri günlük mevt sayısının 5’i hiç aşmadığı Hong Kong, aşı ile ilgili tüm Faz3 çalışmasının noktalanmasını ve SinoVac’ın ortak dataları açıklamasını beklemek istiyor.
Ayrıyeten Faz3 çalışmalarında yer alan ülkeler ortasında olmaması da Hong Kong’u bekleme kararı almaya iten ikinci husus olarak öne çıkıyor. Hong Kong hükümetinin aşı paneline danışmanlık yapan Wallace Lau, Financial Times’a yaptığı açıklamada “Sinovac’tan Faz3 çalışmaları üzerine bir doküman almadık. Bu nedenle Sinovac aşısını uygulamaya geçmemiz şimdi mümkün değil” sözlerini kullandı.
İKİ SORU
Pekala yüzde 50.4 aşıyı güvenilmez yapar mı? Hayır. Dünya Sıhhat Örgütü aşının kullanılabilmesi için en az yüzde 50 oranında aktiflik göstermesi gerektiğini belirtiyor.
Faz3 çalışmalarında yer alıp almamak neyi etkiliyor? Faz3 çalışmasına katılmak, kelam konusu aşı hakkında lokal bir bilgiye sahip olmak manasına geliyor. Türkiye de CoronaVac’ın Faz3 çalışmalarında yer aldığı için elde edilen mahallî bilgilerinden hareketle aşılamaya geçti.
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. İftahar Köksal, 12 Ocak’ta Sozcu.com.tr’ye yaptığı açıklamada “Etkinlik oranının yüzde 51 olması acil kullanım onayı için yeterlidir” derken “Hiç aşı olmamak yerine bu türlü bir sonuç elde edilmesi iyidir. Toplumun belli bir kesitini koruyabileceğiniz manasına gelir… Pandemiyle uğraş ederken birtakım durumlar göz arkası edilmek zorunda. Beşerler çaresiz ve aşılanmak zorunda. Sonuçta aşının makul bir seviyede aktifliğinin olduğu gösterildi” sözlerini kullanmıştı.
Daha kolay saklama şartlarıyla yüklü olarak gelişmekte olan ülkelerin tercih etmesi beklenen CoronaVac ile ilgili olarak Brezilya’da, Endonezya’da ve Türkiye’de birbirinden farklı sonuçların elde edilmesi ile Hong Kong’da aşıya karşı oluşan genel tasa havası üzerine Sinovac Biotech CEO’su Yin Weidong, gereken dokümanların Hong Kong’a gelecek hafta gönderileceğini açıkladı. Sinovac’ın yakın vakitte Faz3 çalışmalarından elde edilen ortak sonuçları da yayınlaması bekleniyor.
Sözcü
