Gaziantep’in Nizip ilçesine bağlı Belkıs Köyü yakınlarında kurulmuş Zeugma Mozaik müzesi, gerek bina büyüklüğü, gerekse sergilenen mozaiklerin kapladığı alan bakımından dünyanın en büyük mozaik müzelerinden biri olarak bilinmektedir. Asırlar evvelki sanatı ayaklarımızın altına seren, sanat tarihçileri, arkeologlar tıpkı vakitte tarih ve kültür meraklılarının göz bebeği haline gelmiş bir müzedir. Türkiye’yi ziyaret etmek için tek başına sebep oluşturabilecek bir zenginliğe sahiptir.
Resmi açılışı 9 Eylül 2011’de yapılan Zeugma Mozaik Müzesi, 25 bini kapalı olmak üzere 30 bin metrekarelik alana kurulmuştur.
Mozaiklerin üstün bir sanat zevkini yansıtması, Geç Antik Devir kiliselerine, Erken Süryani ve Hristiyan ikonografisine ilişkin örnekleri barındırması müzeyi daha da cazibeli hale getirmektedir.
Çağımızın en kıymetli arkeolojik keşiflerinden olan Zeugma Antik Kenti’nden çıkartılan, toplam olarak 2 bin 500 metrekarelik alanı kaplayan ve bu devirde sanatın ulaştığı tepe noktasının örneklerini meydana getiren mozaiklerin haricinde yine Roma Dönemi’ne ilişkin heykeller, sütunlar ve çeşmeleri de müzede görebilmek mümkündür.
Müzede yer alan mozaik panoların tamamı çok büyük ustalık yapıtıdır. Kimilerinin tam 500 bin kesimden meydana getirilmiş olması yanında figürlerin gerçekçilikleri ve canlılıkları da hayranlık uyandırmaktadır. Fakat müzenin en değerli yapıtı bu çok büyük boyutlu panolar değil, başkalarına nazaran epey küçük bir modül halinde keşfedilmiş olan M.S. 2’nci yüzyıl tarihli Maenad ya da daha bilinir ismiyle Çingene Kızı Mozaiği‘dir.
Bazılarına nazaran Büyük İskender, kimilerine nazaran ise Yer Rabbi Gaia’dan esinlenilerek oluşturulmuş.
Bölgede kaçakçılar tarafından yapılan hafriyatlarda gözden kaçırılan Çingene Kızı mozaiği aslında tek modül değil. Büyükçe bir odanın tabanını büsbütün kaplayan bir yapıtın küçük bir modülü. Mozaiğin geri kalan kesimleri ise kaçakçılar tarafından yıllar evvel ABD’ye götürülerek satılmıştır. Ohio Üniversitesi’nde bulunduğu bilinen kayıp modüllerin 4 yıllık ağır çalışmalar sonucunda Türkiye’ye ilişkin olduğu kanıtlanarak ilişkin olduğu yere, Zeugma’ya dönmesi kararı alınmıştır.
Maenad Villası’nda yemek odasının taban mozaiğinin geriye kalan tek kesimini meydana getiren figürün gözlerindeki mahzun söz bu mozaiği müzenin en beğenilen buluntusu yapmış ve Zeugma’nın Mona Lisa’sı olarak isimlendirilerek antik kentin ve müzenin simgesi haline getirmiştir.
Türkiye’nin en etkileyici tarihi yapıtları ortasında sayılan ‘Çingene Kızı’ mozaiğinin eksik kesimleri, kaçakçılar tarafından yağmalanarak ABD’ye kaçırıldıktan 50 yılı aşkın mühlet sonra 8 Aralık 2018’de ülkeye geri getirilmiştir. Yaklaşık iki bin yıllık mozaiğin 12 kesimi, ABD’den Gaziantep’teki Zeugma Mozaik Müzesi’ne getirilmiş ve özel bir merasimle ziyarete açılmıştır.
Ensonhaber
