Uyku apnesi, uyku sırasında hava yolunda gelişen daralmaya ve gevşekliğe bağlı uykuda onlarca yahut yüzlerce defa nefesin durmasıyla karakterize hayatı tehdit eden bir hastalık. Pekala kimlerde görülür? Nasıl anlaşılır? Hangi problemlere neden olur? İşte Göğüs Hastalıkları ve Uyku Uzmanı Prof. Dr. Ceyda Erel Kırışoğlu’nun bu sorulara cevapları ve bu riski taşıyıp taşımadığınızı öğrenebileceğiniz test…

FAZLA KİLOLARA DİKKAT

Tüm yaş kümelerinde görülmekle birlikte erkeklerde 40 yaş sonrası, bayanlarda ise menopoz sonrası sık görülür. Obezite, kalın boyun etrafı, sigara ve alkol tüketimi, genetik birtakım, hipotiroidi, ilaçlar (kas gevşeticiler, uyku ilaçları..) uyku apnesi gelişiminde risk faktörüdür. Anatomik olarak küçük ve geride çene yapısı yahut yüz kemiklerinde basıklaşma, iri bademcikleri ve küçük lisanı olanlar, lisanı büyük olanlarda daha sık görülür.

HORLAMA DEĞİŞKENDİR

Horlama tipik olarak düzensizdir. Apne bittikten sonra tekrar nefes alınmasıyla birlikte horlama devam eder. Şiddeti değişkendir. Hatta yan odalardan, alt ve üst kattan duyulacak şiddette olabilir. Uykudan boğulma hissi ile uyanma daha az sıklıkta görülür fakat hastayı tabibe getiren semptomların başında gelir. Sıklıkla sabah ağız kuruluğu ile uyanma, gece idrara sık kalkma, reflü, gece göğüs ağrısı, kalpte çarpıntı hissi ile uyanma görülebilir. Temel teşhis uyku testi ile konabilir.

HAYATİ TEHLİKE YARATABİLİR

Uyku apnesi tedavisiz kaldığında hayatı tehdit etmektedir. Uykuda sık tekrarlayan oksijen düşüş ve yükselişleri kalp ritminin bozulmasına, hipertansiyon, kalp krizi, felç, depresyon, unutkanlık, dikkat eksikliği, insülin direnci, Tip 2 diyabet gelişme riskini artırır. Uyku apnesi tüm sistemleri tesirler. Düşük göz kapağı, göz içi basıncında artış, göz tabanında ödem, işitme azlığı, diş eti iltihabı, reflü, karaciğer yağlanması, pulmoner hipertansiyon, atar ve toplardamarlarda pıhtılaşmaya eğilim, cinsel istekte azalma, iktidarsızlık ve sperm kalitesinde bozulmaya neden olur. Son yıllarda uyku apnesinin kanser gelişiminde de rol oynadığı gösterilmiş, akciğer ve kolon kanseri ile bağlantılı bulunmuştur.

KENDİNİZİ TEST EDİN

– Haftada 3 geceden fazla horluyor musunuz? Evet 2 puan, Hayır 0 puan

– Horlamanız yan odadan duyulacak kadar çok gürültülü mü? Evet 2 puan, Hayır 0 puan

– Uykuda nefesiniz durduğu söylendi mi? Hayır 0 puan, Orta sıra 3 puan, Sıklıkla 5 puan

– Boyun etrafınız kaç cm? Erkek 43 cm’den ince 0 puan, 43 cm’den kalın 5 puan, Bayanda 40 cm’den ince 0 puan, 40 cm’den kalın 5 puan

– Yüksek tansiyon tedavisi aldınız mı? Evet 2 puan, Hayır 0 puan

– Meşgul olmadığınızda sıklıkla uyuyakalır mısınız? Evet 2 puan, Hayır 0 puan

– Otomobil kullanırken yahut trafik ışığında beklerken orta sıra uyukladığınız oldu mu? Evet 2 puan, Hayır 0 puan

SONUÇ: 9 puan ve üzeri: Yüksek olasılıkla apneniz olabilir. Uyku çalışmasının gerekliliği açısından bir doktora başvurun. 6-8 puan: Belgisiz. Doktor tarafından klinik olarak değerlendirilmeli. 5 puan ve altı: Düşük mümkünlük.

Sözcü