Etrafı kist duvarı ile çevrili, sıvı içeren kitleye kist denir. Yumurtalık kistleri genelde işlev bozukluğu yapmadığı için öbür organlardaki kistlere nazaran daha geç belirti verebilir. Yumurtalık kistlerinin en sık sebebi hormonal düzensizliklerdir. Olağanda her adet periyodunda 3 santimetreye ulaşabilen folikül ismi verilen kist oluşur. Sonra bu kist çatlar ve yumurtlama olur. Bayanda hormonal düzensizlik varsa yumurta taşıyan kistler çatlamaz ve büyümeye devam ederek 3 santimetreyi geçen folikül kistleri oluşur.
KİSTLERİN YÜZDE 80 İLA 85’İ İYİ HUYLUDUR
Yumurtalık kistleri çoklukla bir şikayete neden olmaz ve rutin denetimler esnasında tespit edilir. Ağrı ender görülür. Kistler kendi etrafında dönerse (torsiyon) ya da patlarsa (rüptür) şiddetli ağrı oluşumu kelam konusu olabilir. Bunun dışında; adet düzensizliği, karında şişkinlik ve ağrı, sindirim sistemi ve idrar yolu şikayetleri yapabilirler. Yumurtalık kistinin teşhisinde muayene ve ultrason kafidir. Kanser kuşkusunda ileri tetkikler istenir. Yumurtalık kistlerinin yüzde 80 ila 85’i iyi huyludur ve 20-44 yaş ortası üreme çağındaki bayanlarda görülür. Yumurtalık kistleri hormonal düzensizliğe neden olurlarsa kısırlığa neden olabilir.
YUMURTALIK KİSTİNİN 5 TİPİ VARDIR
1. Adet gören bayanlarda en sık rastlanan yumurtalık kistleri follikül kistleridir. Genelde belirti vermezler, fakat adet gecikmesi nedeni olabilirler. Gelişen yumurta hücresi çatlamaz ve büyümeye devam ederse bu kistler oluşur. Genelde 2-3 santimetredir ve tedavi gerektirmezler.
2. Başka yandan her yumurtlamadan sonra yumurta hücresinin atıldığı doku korpus luteuma dönüşür ve gebelik oluşursa progesteron plasentadan salınana kadar buradan üretilir. Bu doku kist halini alırsa korpus luteum kisti ismi verilir. 3-4 santimetre büyüklüğünde olan bu kistler hormon salgılaması yaptığı için adet gecikmesine yol açabilir. Genelde zaten kaybolur.
3. Teka-lutein kisti de çok hormon salgısına bağlı olarak, ekseriyetle kısırlık tedavisi alanlarda, çift taraflı olarak (her iki yumurtalıkta) görülür. Tedavide yatak istirahati ve takip gerekir.
4. Gebelik luteoması ise gebelikte görülür. 20 santimetreye kadar büyüyebilen bu kistler gebelik sonunda geriler.
5. İnklüzyon kisti de belirti vermeyen, ultrasonda fark edilemeyen, birden fazla mikroskobik boyutta olan kistlerdir. Bu kistlerin uzun periyotta makûs huylu yumurtalık kanserinin öncüsü olabileceği öne sürülür.
Kistlerin tedavileri ise yumurtalık kistinin cinsine nazaran değişir. Kolay kistler genelde takip edilir ve küçülmeleri için doğum denetim hapları kullanılabilir. İltihabi kistlerde antibiyotik tedavisi uygulanır. 8-10 santimetreyi geçen ya da daima büyüyen, ultrason ve kan testlerinde berbat huylu olma ihtimali yüksek kistler ise ameliyat ile alınır.
Ensonhaber
