Karadeniz’den Marmara Denizi’ne yeni bir su yolu açılarak, 2. İstanbul Boğazı oluşturma fikri, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “İnadına yapacağız” açıklaması ile birlikte yine alevlendi. Türkiye aslında 27 yıldır bu projeyi konuşuyor. Bugün pek hatırlanmasa da, ‘’Kanal İstanbul” projesini birinci açıklayan isim eski Başbakan Bülent Ecevit olmuştu. Türkiye 27 Mart 1994’de yapılacak lokal seçimlere gerçek ilerlerken, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı için RP Recep Tayyip Erdoğan, ANAP İlhan Kesici, SHP Zülfü Livaneli, DYP Bedrettin Dalan, DSP Necdet Özkan, MHP Ahmet Vefik Alp ve CHP ise Ertuğrul Günay ile yarışıyordu.
Ecevit’in, 1994’te açıkladığı projesi büyük ses getirmişti.
YATIRIMLARDAN SORUMLUYDU
Bülent Ecevit, 17 Ocak günü, DSP’nin İstanbul Büyükşehir Belediye Lider adayı Necdet Özkan ile bir basın toplantısı düzenledi. Eski başbakan yardımcısı Hüsamettin Özkan’ın ağabeyi olan Necdet Özkan, CHP’li Aytekin Kotil’in İstanbul Belediye Başkanlığı devrinde yatırımlardan sorumlu belediye lider yardımcılığı vazifesinde bulunmuş, tercihli yollar dahil bir çok projeye imza atmıştı.
Gazeteler Ecevit’in açıklamalarını “Mega proje” halinde aktarmıştı.
MEGA PROJEYİ BASINA AÇIKLADI
‘Kanal İstanbul’ projesini hazırlayıp Ecevit’e sunan da Necdet Özkan’dı. Bayrampaşa Belediye Başkanlığı yapan Özkan’ı, İstanbul’a aday gösteren Ecevit, birlikte düzenlediği toplantıda birinci kere ‘’Mega Proje” ismiyle Kanal İstanbul’u açıkladı. Karadeniz ile Marmara’nın kanalla birbirine bağlanacağını, ikinci bir boğaz olacak kanalın iki ağzına limanlar kurulup, özgür bölgeler oluşturulacağını anlattı. Kanalın yap-işlet-devret modeliyle ve finansmanın dış krediyle sağlanacağını vurguladı.
Hazırlanan görsellerle de kanal projesinin yeri ayrıntılıca anlatılmıştı…
DSP’NİN LOKOMOTİFİ OLDU
Bu proje DSP’nin seçim kampanyasının da lokomotifi oldu. Lakin ilerleyen günlerde bir gelişme yaşandı. Çok sayıda bilim insanı, diplomat ve akademisyen Ecevit’ten ‘’Kanal İstanbul” için randevu istedi. Üst üste üç toplantı düzenlendi. Ecevit’i ziyaret eden isimler, projenin risklerini anlattı, Montrö mukavelesinin tartışmaya açılacağını, ekolojik istikrarın bozulacağını lisana getirdiler. Ecevit ve Necdet Özkan bilim adamlarına hak verdi ve proje rafa kaldırıldı. Recep Tayyip Erdoğan ise birinci olarak 17 yıl sonra 2011’de “Çılgın Proje” olarak bu mevzuyu gündeme getirdi. Ortadan 10 yıl geçti, anketlerde İstanbul halkının yüzde 60’ı bu projeye karşı çıkıyor lakin 145 milyar lira maliyeti olan proje tekrar alevlendi.
Projedeki isim olan Toprak, Kanal İstanbul’un bilinmeyenlerini anlattı: Başımıza keder açar!
1994 seçimlerinde DSP’de olan ve projede yer alan İstanbul Milletvekili Erdoğan Toprak o günleri SÖZCÜ HaftaSonu’na şöyle anlattı: “Kanal İstanbul 1994’te DSP’nin amiral ve lokomotif projesiydi. İstanbul Büyükşehir adayımız Necdet Özkan’dı ve partide İstanbul seçimlerinden de ben sorumluydum. Bülent Ecevit, Necdet Özkan ile seçim öncesi bir toplantı yapıp, ‘Mega Proje’ ismiyle Kanal İstanbul’u birinci defa gündeme getirdi. Daha sonra bilim insanları ve akademisyenlerle toplantılar yapıldı.
Hafriyat, ekolojik istikrar ve riskler gündeme geldi. ‘Bu kanalın verimliliği yok, Montrö muahedesini da tartışmaya açar, meselelere neden olur’ biçiminde çekinceler doğdu.
BİZİ ZORA SOKARDI
Bülent Ecevit, kampanya için sunum yapmasına karşın, devlet adamlığı ağır bastı, ‘Başımıza sıkıntı açar’ dedi ve projeyi geri çekti. Bu verimsiz projenin Türkiye’yi zora sokacağı 27 yıl evvel görüldü. Bugün tıpkı mevzuda ısrar etmek, tıpkı sakıncaları tekrar yaratmak demektir.”
Erdoğan Toprak
Çok sakıncalı yanlarını gördük
Bülent Ecevit bu projeden neden vazgeçildiğini daha sonra kurmaylarına şöyle açıkladı: “Kanal İstanbul bizim mahallî seçim projemizdi. Ekolojik istikrar, Boğaz trafiği, Montrö Antlaşması, İstanbul’un artan nüfusu, projenin getiri-maliyet tahlili, ülke menfaat ve riskleri bakımından değerlendirmeler yaptık. Çok sakıncalı taraflarını görüp vazgeçtik ve yine hiç gündeme getirmedik. 1994’de İstanbul’un nüfusu 8.6 milyon, Türkiye’nin dış borcu ise 66 milyar dolardı.”
Sözcü
