Jeofizik Yüksek Mühendisi Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan, Tekirdağ’ın Marmara Ereğlisi ilçe Belediyesi’nin düzenlediği, ‘Deprem her an kapımızda’ bahisli panele katıldı.

Panelde konuşan Prof. Dr. Ercan, Türkiye’nin sarsıntı açısından en inançlı vilayetlerinin Kırklareli ile Edirne ve Tekirdağ’ın kuzey bölgeleri olduğunu söyledi. Trakya’da sarsıntı açısından en inançsız ve imara açılmaması gereken bölgelerin Ergene çukuru, Marmara Ereğlisi, Mürefte ve Şarköy kıyılarının yapılaşmaya açılmaması gerektiğini lakin buna pürüz olunamadığını söz etti.

Prof. Dr. Ercan, Kuzey Anadolu kırığının davranışının kişilikli olduğunu, doğudan başlayıp batıya hakikat adım adım gittiğini söyledi.

Bölge üzerine evvelden meydana gelen zelzeleleri anlatan Ercan, “Sonuçta İzmit 1999 sarsıntısının olacağını biz jeofizik mühendisleri birinci sefer 1982 yılında söyledik. 1982 yılında algoritmamı uyguladığım vakit 1994’ten sonra her an sarsıntı olabilir demiştim. Tabi bunu çoğunuz anımsamıyordu zira o vakit için zelzele bahisleri bu kadar ilgi çekmiyordu. Sonra 5 yıl gecikmeyle 1999 zelzelesi gümbür gümbür geldi ve 17 bin 800 kişiyi kaybettik. 7,5 büyüklüğündeki bu zelzelede boşalan güç 130 atom bombasının gücüne eş değerdeydi” dedi.

‘DEPREMİN BİR YASASI VARDIR’

Marmara Denizi’nde olacak bir sarsıntının Marmara’nın etrafındaki kentlerin sarsıntısı olduğunu söz eden Ercan, “Marmara Ereğlisi’nin önünde olacak zelzele hem Tekirdağ, Çanakkale, İstanbul, Balıkesir, Bursa, Yalova hem de Kocaeli’nin sarsıntısıdır. Nasıl onların sarsıntısı bizi etkilediyse bizim sarsıntımız de buraları etkileyecektir. Demek ki bu hazırlık yalnızca Tekirdağ’da değil bu saydığım vilayetlerin tamamında yapılmalıdır. Zira Marmara’da bugüne kadar yapmış olduğum araştırmada Marmara zelzeleleri bir bütün davranışı içinde oluyorlar. Sarsıntının bir yasası vardır ve bu yasa der ki ‘Bir yerde 7 büyüklüğünde bir zelzele olduysa gelecekte de tıpkı yerde birebir büyüklükte bir sarsıntı olacaktır.’ Demek ki tarihini bilmeyen tarihini yaşar.

‘DEPREMİN NEREDE OLACAĞINI BİLİYORUZ’

Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan, Marmara’daki zelzelesi ölçerleriyle nerenin gergin olup olmadığını bildiklerini belirterek, “Buna nazaran Büyükçekmece’nin batısından Şarköy’e kadar yüksek gerginlik yaşanıyor. Demek ki bu gerginliğin bulunduğu torağın bir kısmı Silivri’den başlıyor yani İstanbul’un batısından başlıyor ancak büyük kısmı Tekirdağ vilayetinde bulunuyor. Buna nazaran Tekirdağ vilayetini zelzele bekliyor diyoruz. Bu zelzelenin olacağı yer ise bu arı kovanının en ağır olduğu yer Marmara Ereğlisi’nin önü oluyor. İstek ederseniz dışarıya çıkarız sizlere zelzelenin tam nerede olacağını da gösterebilirim. Yalnızca Marmara Ereğlisi sarsıntısı olmayacak bütün Trakya bölgesinin zelzelesi olacak. Nasıl kırılacak bu zelzele derseniz, doğu-batı doğrultusunda kırılacak. Bir sarsıntı olduğu vakit hem doğu-batı doğrultusunda kırılacak hem de Trakya kırığını oynatarak tam bu Marmara Ereğlisi’nde bulunan dolum tesislerinin altından geçerek Çorlu’ya gerçek gidecek, Çorlu’yu da çok etkileyeceğini de söyleyeyim, Lüleburgaz, Babaeski üzerinden Edirne’ye kadar tesir yaratacak. Yani bu sarsıntı yalnızca Marmara Ereğlisi sarsıntısı olmayacak bütün Trakya’nın ve Marmara bölgesinin sarsıntısı olacak” tabirlerini kullandı.

‘İLK ZELZELE KÜÇÜKÇEKMECE’NİN ALTINDA OLACAK’

Prof. Dr. Ercan, kendisine büyük İstanbul sarsıntısının sorulduğunu belirterek, “İstanbul’un önünde olacak olan zelzele Küçükçekmece ile Avcıların önünde olacak ve bu zelzele 6,4 ile 6,7 ortasında olacak. Yani büyük olmayacak. İstanbul’da büyük zelzele olsaydı arkadaşlar, hiçbir şey bilmiyorsanız oradaki kalıntılara bakın, bugün ne Ayasofya kalırdı ne Bozdoğan Kemeri kalırdı, ne Süleymaniye kalırdı, İstanbul’un surları kalırdı. Yedikule surları her zelzele olduğunda yıkılır. Bana nazaran birinci zelzele Küçükçekmece’nin altında olacak” dedi.

“BÜYÜK ZELZELE TEKİRDAĞ’DA OLACAK”

Hiç kimsenin Tekirdağ zelzelesinden kelam etmediğini söyleyen Ercan, “Kimse Tekirdağ zelzelesinden kelam etmiyor herkes İstanbul diyor. Oysa büyük sarsıntı Tekirdağ’da olacak. Marmara Ereğlisi’nin beklediği sarsıntının yıkım kuvveti de 9 olacaktır. Şayet Marmara Ereğlisi’nde enkaz altında insan aramak istemiyor, can kaybı yaşamak istemiyorsanız o kıyı şeridindeki yapıların hepsinin yıkılması gerekiyor. Siz yıkmazsanız sarsıntı hepsini yıkacak bu yapıların. Beşerler evvel malım dememeli evvel canım demeli. Bir kişinin Türkiye Cumhuriyeti’nde sarsıntıdan ölmesinin maliyeti 1 milyon 250 bin dolardır. Pekiyi bir kişinin zelzelede ölmemesi için yapılması gereken kişi başı yatırımın ölçüsü ne kadardır biliyor musunuz? Yalnızca 5 bin dolardır” diye konuştu.

‘24 ATOM BOMBASINA EŞDEĞER’

Daha evvel de 2045 yılından evvel büyük zelzele olmayacağını söylediğini belirten Ercan, bölgede olan sarsıntıları anlatıp, “Marmara Ereğlisi sarsıntısı İstanbul’da olacak olan zelzelenin 6 katından daha fazla olacak. İstanbul’da beklenen zelzelede açığa çıkacak güç 4,3 atom bombası gücünde olacak. Fakat Marmara Ereğlisi’nde olacak olan zelzelede açığa çıkacak güç ise 24 atom bombasına eş bedel olacaktır. Lakin biz bunu can kayıpsız atlatabiliriz” diye konuştu.

‘İSTANBUL’DA TEDBİR ALMAK KOLAY DEĞİL’

Jeofizik Yüksek Mühendisi Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan, muhtemel bir sarsıntıda 18 milyon kişinin yaşadığı İstanbul’da tedbir almanın kolay olmadığını belirterek, 1 milyon 600 bin yapının dönüştürülmesi gerektiğini söyledi. Ercan, “1 milyon 600 bin yapının dönüştürülmesi için bir defa para yok yani sonra maddede kimi eksikler var. Sonra beşerler bu hususta da yardımcı olmuyorlar idarelere. Zira adam bir daire veriyor iki daire istiyor yahut ‘Ben bu daireyi veririm fakat tıpkı boyutta daire isterim’ diyor. Bu türlü olmaz ki yani o vakit hangi müteahhit o yapıyı yıkıp yine yapar ki. Münasebetiyle idare ve halk ortasında mal mülk muahedesi olması gerekiyor. Bu katiyen bu türlü her şeyi devletten de beklemeyecekler. Fakirin bir de elinden tutmak gerekiyor. Artık fakirin elinde para olmadığı için yapısını yıktırıp yine yaptırma imkanı yok. Sonra bilhassa Türkiye’deki yapıların yüzde 20’si yerden gelen problemler, yüzde 80’i yapıdan gelen problemlerden ötürü yıkılıyor. Yapısal meseleler için banka kredi veriyor ancak jeofizik araştırmalar için banka kredi vermiyor. Yani yarından tezi yok bankalar yerden gelen sıkıntılar için de kredi vermeli” dedi.

‘SİSAM’DA BEKLEDİĞİMİZ ZELZELE ŞİMDİ OLMADI’

Son günlerde Malatya, Aydın ve Çorum’da meydana gelen sarsıntılara değinen Prof. Dr. Ercan, “Bunlar depremcik boyutundaydı. Yalnızca Çorum’da, Ezine Pazarı kırığında bir zelzele oldu 4.1 büyüklüğünde bu Ezine Pazarı kırığının canlı olduğunu gösteriyor. Öteki zelzeleler daha küçük boyuttaydı, onlarda çekinecek bir durum yok. Lakin Sisam’da beklediğimiz o orta büyüklükteki 5,5-5, 6’ya kadar olacak sarsıntının hiçbiri olmadı şimdi. Bu durum orada çekincenin sürdüğünü ve İzmir’de hasar görmüş yapıların bir an evvel yıkılıp orada ölümlerin gelecekte önlenmesinin faydasını gösteriyor bize. Artık Aydın’da sarsıntılar çok seyrek aralıklarla oluyor. Kuşadası da Aydın’ın bir ilçesi biliyorsunuz. Zelzelelerin en sık olduğu yer Sisam Adası ve Kuşadası’nın bulunduğu kesim. O nedenle zelzele için en çekinceli olan bölge Aydın’dır. Ancak Efeler ilçesi değildir. Aydın’da sarsıntı çekincesi yüksek olan ilçeler Nazilli, Söke, Kuşadası, Ortaklar, Germencik ve Efeler olarak sıralanıyor” diye konuştu.

‘İZMİR’İN GERÇEK ZELZELESİ İZMİR KIRIĞININ ÜZERİNDE OLACAK’

İzmir’in Seferihisar açıklarında yaşanan sarsıntının büyüklüğünün de 7, yıkım gücünün de 9 olduğunu tabir eden Ercan, şunları söyledi:

* İzmir için esasen bu zelzele İzmir’de olmadı, Sisam’da oldu. Zelzelenin büyüklüğü 7, yıkım gücü 9’du. Bu biraz Türkiye’nin ayıbıdır. Sisam bölgesinde 7’den büyük sarsıntı beklemediğim için İzmir’de daha büyük bir sarsıntı beklemiyorum demektir.

* İzmir’in gerçek sarsıntısı İzmir kırığının üzerinde olacak bir zelzeledir. Şayet İzmir’de 7 büyüklüğünde sarsıntı olsaydı birçok kişinin vefatından kelam edebilirdik.

*. Evet, Sisam’daki kırık boşalmıştır orada bir zelzele beklemiyorum. Lakin İzmir kırığı gelecekte sarsıntı yaratmak için birikimini sürdürmektedir. Kentsel dönüşüm bu işin tek dermanıdır. Sarsıntısı ben kısa bir mühlet içinde beklemediğimi söylemiştim. Kentsel dönüşümü hızlandırmamız gerekiyor.

* Yapısal dönüşümden vazgeçip, mahalle ve ilçe boyutunda yıkıp yerine yine yapmamız gerekiyor. Bir an evvel yapılması gereken budur, belediyelerin ise bu yapıları denetim ettirip onları yenileme konusunda zorlama yetisi yoktur. Belediyelerin bu yetkisi belediyelere verilirse bu iş hızlanır. Hiçbir şey için asla geç değildir.

* Hasebiyle İstanbul sarsıntısına daha 20-25 yıl var. İstanbul’da yıkıcı bir sarsıntı olmadı şimdi. Kaldı ki Marmara Ereğlisi’nde de zelzele olmadı münasebetiyle bugüne kadar yasalar, yönetmelikler çıktı, kentsel dönüşümler için taban haritaları çıkarıldı bundan sonra yapılacak aksiyon işi hızlandırmak. (DHA)

Sözcü